Landbouwpartijen in Gelderland willen gebiedsgericht doelen definiëren én belonen

De Monitor Duurzame Landbouw Gelderland (MDLG) bestaat in de kern uit een set kengetallen (KPI’s, zie tabel) om gebiedsgericht duurzaamheidsdoelen op gebied van klimaat, circulariteit, natuur & landschap, biodiversiteit, water en bodem te realiseren. De monitor is een initiatief van het Platform Natuurinclusieve landbouw Gelderland, waarin 23 partijen zijn verenigd.

Markemodel

Voor de monitor is gebruik gemaakt van lessen die in het Markemodel, Drenthe en Brabant zijn opgedaan en wordt aangesloten op de landelijke BoerenKPI set. Vanuit het Markemodel, in de Achterhoek ontwikkeld door agrarisch collectief VALA en VK-Oost (toen nog VKA), wordt met name de sociale structuur overgenomen.

Bij het Markemodel zijn publieke instanties (provincie en waterschap) en private bedrijven (Rabobank en FrieslandCampina) betrokken. In de zogenoemde Markeraad komen die met KPI-voorstellen inclusief drempelwaarden, streefwaarden en wegingsfactoren. De betrokken boeren in de Boerenraad kijken daarnaar, om vervolgens samen met Markeraad te bepalen hoe en met welke KPI’s ze aan de slag gaan. Eind dit jaar loopt een GLB-pilot af waar in twee gebieden (Winterswijk en ’t Klooster bij Zelhem) met 35 boeren het gebiedsgerichte sturingsmodel is beproefd.

150 boeren

Samen met LTO Noord, De Fruitmotor, Collectief Rivierenland, VALA, Stichting Landschapsbeheer Gelderland en Natuur & Milieu Gelderland wil men snel met 150 Gelderse boeren, waaronder de 35 boeren uit de GLB-pilot Markemodel, met het MDLG aan de slag. De gevraagde 2,7 miljoen euro moet niet alleen van de provincie komen, maar ook van het Rijk en de drie waterschappen in Gelderland.

„Het echte werk moet nu nog beginnen, waarbij de regie in de gebieden ligt”, zo vertelde Yvette van Wichen van LTO Noord tijdens het symposium. „In de MDLG komt alles samen: monitoring, verdienmodel en toekomstperspectief. De monitor is een instrument om samen te werken aan de gezamenlijke opgave in een bepaald gebied.”

'Het veld in'

Hermen Vreugdenhil, directeur Collectief Rivierenland, onderschrijft dat. „We moeten nu echt het veld in. Waarbij de monitor niet een technisch iets is, maar een middel om het gesprek aan de keukentafel te starten. Dan bereik je veel meer dan regeltjes en verordeningen.”

IJsbrand Snoeij, projectleider van het Markemodel, is blij met de uitbreiding van doelsturing. „Ik zie zoveel boeren die goede dingen doen, waar is de waardering voor al die inspanningen? Met de bottom up aanpak van de MDLG komen boeren met relevante gebiedspartijen samen in beweging op basis van realistische doelen uitgedrukt in KPI’s, waarbij we lange termijn perspectief moeten bieden, anders krijg je boeren niet mee.”

Schaalbaar

Sanne Griffioen-Roose is als directeur duurzame landbouw bij FrieslandCampina nauw betrokken bij de pilots van het Markemodel. „Ik denk dat we iets in handen hebben dat schaalbaar is naar het hele land en inspirerend is voor alle boeren.”

Guus van Laarhoven, manager regeneratieve landbouw bij FrieslandCampina, is het roerend met zijn collega eens. Hij waarschuwt echter wel voor al teveel blind vertrouwen in doelsturing via KPI’s. „Je moet het recht verdienen om met een goed verhaal naar Den Haag en Brussel te gaan. Laat onderbouwd en geborgd zien dat je uit het huidige systeem kunt stappen. Als FrieslandCampina willen we meer doen om daar nog succesvoller in te zijn.”