Boeren in Salland experimenteren met duurzame veldmaatregelen

Projectleider Willem Rienks zegt in een persbericht van Collectief Midden Overijssel: „Vorig jaar zijn de boeren gestart met veldmaatregelen en hoewel we nu nog volop in het seizoen zitten, kunnen in dit tweede en laatste experimenteerjaar al voorzichtig ervaringen worden gedeeld. In het eerste jaar zijn we met elkaar om tafel gegaan om uit te zoeken hoe de agrariërs denken met aanpassingen in hun bedrijfsvoering en -management bij te dragen aan zowel de opgaven in het gebied alsook aan hun bedrijfsresultaten.”

„Dit is opgeschreven in een bedrijfsontwikkelplan dat onderdeel is van het grotere gebiedsontwikkelplan. De veldexperimenten vormen een belangrijke basis om daadwerkelijk stappen te zetten. We stellen de agrariër eigenlijk in de gelegenheid om maatregelen waarvan ze zelf denken dat ze positief bijdragen aan zowel de GLB-doelen als aan hun eigen bedrijf uit te proberen en te kijken of ze ook daadwerkelijk hout snijden.”

Kruidenrijk grasland

Boeren werken met kruidenrijk grasland om de biodiversiteit te verbeteren en stikstof te binden. Rienks: „De ervaringen met kruidenrijk grasland laten vooral zien dat er nogal een uitdaging ligt in de opvolgende jaren na de eerste inzaai: het zogenaamde ‘doorzaaimanagement’. Als je te laat zaait komen de kruiden niet in ontwikkeling voor het winterseizoen. Mocht je door willen zaaien, dan ligt er een optimum tussen half augustus en half september, vlak voordat er regen is voorspeld in een goed kort afgemaaide zode.”

„Het is belangrijk dat er voldoende licht is voor het jonge gras en kruiden. Twee weken na het doorzaaien kan het perceel nogmaals worden gemaaid of begraasd. Daarbij geven de diepwortelende kruiden het eerste jaar minder opbrengst, maar het tweede jaar beduidend een hogere opbrengst in – vooral – een droog jaar. Een ander voordeel van kruidenrijk grasland met veel klaver is de besparing op kunstmest. Een kunstmestgift bij de start is vaak al voldoende en het minder aanwenden van kunstmest heeft bij de deelnemers geen zichtbaar negatief effect op de opbrengst van het gewas. Over het gehele bedrijf heeft dit bij een aantal tot 10 procent minder kunstmest geleid zonder nadelige gevolgen voor de opbrengst van gewas.”

Verlagen van ruw eiwit

De boeren streven naar een RE-gehalte van 150 gram per kilogram voer. Rienks: „We hebben met de deelnemers van de pilot gekeken of we kunnen sturen op het verlagen van het RE-gehalte naar 150 RE per KVM. Dat is een norm die ook in de KPI-set wordt gehanteerd. Diverse boeren hebben dit geprobeerd en bij meerdere is het gelukt zonder dat de opbrengst van de melk daalde. Het is dus mogelijk om met een lagere voederwaarde dezelfde opbrengst te halen. Maar meer en preciezere cijfers en kennis van de rantsoensamenstelling zijn nodig, wil je verdere stappen maken op het bedrijf. Een van de boeren gaf aan dat bijvoorbeeld het eiwitgehalte in de melk een fractie is gedaald. Of dit een relatie met elkaar heeft, kunnen we niet uit deze pilot halen. Wel dat het dus te doen is om op 150 gram RE in het rantsoen te sturen.”

Mestbehandeling

Er wordt geëxperimenteerd met bacteriën, water en compost. Rienks: „Voor wat betreft de mest zijn er op verschillende manieren geëxperimenteerd, met zowel bacteriën als water bij de mest maar ook door het toedienen van compost. We zien dat het toevoegen van bacteriën bij de mest een positief effect heeft op de schuimvorming van de mest in de put. De scherpe lucht is er af en het lijkt ook goed voor het bodemleven. Al kun je dat op deze korte termijn moeilijk aantonen. Water bij de mest levert positieve ervaringen op bij droge percelen, al ben je wel ‘twee keer zoveel tijd kwijt’ met uitrijden. Of het effect bij een natter jaar ook zo groot is, wordt aan getwijfeld. Ook wil je dan niet te vaak met zware machines over het land rijden in verband met de draagkracht van de bodem. Compost bij de mest laat een duidelijk zichtbaar effect zien als een deel van perceel wel en niet is toegediend met ‘compostmest’. Het waterhoudende vermogen neemt duidelijk toe met compost, wat ook effect heeft op de groei van het gewas. Ook hier weer op met name de droge percelen in droge jaren.”

Deze GLB-pilot wordt ondersteund door de Europese Unie en het ministerie van LNV.