Gelderland zal zich met ‘hand en tand verdedigen’ bij mogelijke staatssteun
Het belangrijkst tegenargument dat Zoet meerdere keren aanhaalt, is dat de bedrijven in 2020 en 2021 met een marktconforme prijs zijn aangekocht. Daarom kan er volgens hem geen sprake van staatssteun. „We hebben geen onrechtmatige dingen gedaan.”
PvdA, GroenLinks, D66 en SP vroegen een spoeddebat aan naar aanleiding van een onderzoek van tv-programma Een Vandaag, waarbij uit een intern geheim document zou blijken dat de aankoop van dertien bedrijven vanaf 2020 in strijd zou zijn met de Europese financiële regels. Ambtenaren hielden die informatie voor zich. Hoogleraren zijn kritisch op de werkwijze van Gelderland.
Werkwijze provincie
De vier oppositiepartijen wilden tijdens het debat weten welke afwegingen het provinciebestuur heeft gemaakt en wat het perspectief is van de uitgekocht boeren.
Zoet legde uit dat er gebruik is gemaakt van de landelijke Maatregel Gerichte Opkoop (MGO). Ook zijn juristen van de provincie ingeschakeld om te bekijken of er op basis van de meest accurate en actuele informatie is gehandeld. „We hebben de bedrijven voor een marktconforme prijs ingekocht om stikstof te reduceren. Dat hebben we ook gedaan. Mocht de Europese Commissie dit toch staatssteun vinden, dan zullen we bij een eventuele procedure ons standpunt dat dit niet zo is, met hand en tand verdedigen. Ook zullen we de betreffende veehouders maximaal bijstaan.”
Financiële compensatie
De provincie kocht sinds 2020 zeker vijf vleeskalverhouderijen en acht veehouderijen uit, met als doel de stikstofuitstoot te verminderen. De totale kosten bedroegen 28 miljoen euro. De vrees is dat Gelderland dit aan de boeren terug moet betalen. Dat kan niet volgens Zoet: „Wij mogen boeren geen financiële compensatie betalen.”
Maar, hoe kun je boeren dan maximaal bijstaan? Zoet gaat daar niet echt op in, omdat hij dat niet nodig lijkt te achten. Hij herhaalt nog maar eens: „We blijven achter onze werkwijze staan. We zijn ervan overtuigd dat we goed hebben gehandeld. Bij de Europese Commissie is al jaren bekend dat we de bedrijven hebben opgekocht. Dan had ik toch alwel eerder een reactie uit Brussel over verwacht.”
Advies vragen
René Westra van coalitiepartij VVD vroeg of Zoet geen juridische ‘second opinion’ wilde vragen, om zo de feiten en omstandigheden rond de kwestie te kunnen wegen. „Dat kan u misschien helpen.”
Zoet blijft stellig: „Ik ben ervan overtuigd dat we te goeder trouw hebben gehandeld, omdat we de boeren een marktconforme prijs hebben betaald. Ik zie daarom geen aanleiding om dat nogmaals te laten controleren.”
Toekomst
Stan Hellegers van D66 wil weten hoe het provinciebestuur genoeg zekerheid gaat bieden dat opkoop juridisch wel houdbaar is. „Als er te veel onzekerheid boven het instrument hangt, welke alternatieven gaat u dan inzetten? Het aantal bedrijven dat wil stoppen, kan bij onzekerheid tegenvallen.” Volgens het Statenlid kunnen dan de doelen op het gebied van stikstof in gevaar komen.
Zoet reageert: „Is altijd alles waterdicht? Nee. Kan ik altijd alles garanderen? Nee. Probeer ik risico’s te voorkomen? Ja, uiteraard. Laat ik mij adviseren? Ja. Ik neem zorgvuldigheid in act in de communicatie met eventuele boeren waar wij als provincie de bedrijven van opkopen.”
Het wordt volgens de gedeputeerde in elk geval niet makkelijker gemaakt om stikstof te reduceren en de doelen te behalen „Met al het nieuws van vandaag (De Raad van State kondigde strengere regels voor intern salderen aan, red.), wordt het wel een steeds grotere uitdaging. In dit college is afgesproken dat we vrijwillig bedrijven willen opkopen en niemand verplichten. Onze inzet is dat we de stikstofuitstoot willen verminderen. Daarvoor zetten we ook stappen op doelsturing en zullen we doorgaan met innovatie.”
