Opinie: Waar wachten we nog op?

Het ene probleem is nog niet opgelost of het volgende probleem dient zich al weer aan. Ik doel op de rechterlijke uitspraken van afgelopen week, waarin het Gerechtshof de stalbezetters in Boxtel vrijsprak en de uitspraak waarin de Raad van State besloot de touwtjes rondom intern salderen extra aan te trekken. Dit is ronduit een drama en zet werkelijk alles op slot. Ook het laatste strohalmpje ontwikkelruimte die her en der nog mogelijk was.

De grote adder onder het gras: door ‘additionaliteit’ zal alle ruimte, zowel latente ruimte als aanwezige ruimte in de vergunning, eerst ten goede moeten komen aan de natuur. Daarbij wordt ook besloten dat met terugwerkende kracht een groep ‘interne saldeerders’ alsnog voor een natuurvergunning moet zorgen. Daarmee worden zij met terugwerkende kracht illegaal gemaakt.

Spelregels worden aangepast

Hoe kun je als ondernemer nog juist handelen als de spelregels met terugwerkende kracht worden aangepast? Dan hebben we ook nog het voorval van afgelopen week waar de NVWA meldde, op verzoek van Animal Rights, dat een schapenhouder in overtreding zou zijn omdat hij niet voldoende bescherming zou bieden tegen de wolf. En dat terwijl de staatsecretaris in de Landelijke Aanpak Wolf diezelfde dag meldde dat er wordt gewerkt aan een beleidsregel over dit onderwerp. Bijzonder.

Het is een greep uit de gebeurtenissen die afgelopen week over boeren werd uitgestort. De vraag die elke keer weer oprijst: welk doel dient dit nog? Er worden boerengezinnen vermorzeld door slecht beleid, politiek en bestuurlijk falen en een tunnelvisie. Rechterlijke uitspraken zetten Nederland helemaal op slot, stalbezetters gaan vrijuit en Animal Rights wordt op zijn wenken bediend.

Never ending story

Een terugblik op afgelopen jaren laat zien dat we als sector alleen maar hebben moeten leveren. En als het aan de Tweede Kamer ligt, moeten we nog meer gaan leveren. Krimp lijkt de oplossing voor alles te zijn. Ik vraag me af wanneer de tijd komt dat we ook iets terugkrijgen voor het constante leveren. Zolang de politiek door blijft gaan met deze ingeslagen weg, dan blijft het leveren.

De KDW-doelen die opgenomen staan in de Wet stikstofreductie en natuurverbetering (Wsn) zijn niet haalbaar. Ook niet als je hele delen van Nederland zou leegvegen. Hetzelfde geldt voor de waterkwaliteit. Het aantal dieren is niet van invloed op de kwaliteit van het water. In lengte van jaren zullen deze doelen ons blijven achtervolgen. Ongeacht hoezeer de veestapel ook krimpt, het is een never ending story.

Erop of eronder

Komend jaar wordt erop of eronder. Terwijl ik dit schrijf, denk ik terug aan vorig jaar, en het jaar daarvoor, toen het ook al ‘erop of eronder’ was. De problemen zijn nog niet eerder zo erg opgestapeld dan dat nu het geval is. We zijn wel eens voor minder op de trekker gestapt om actie te voeren. Als er een moment is om harde beleidswijzigingen door te voeren om (onder andere) het stikstofdossier vlot te trekken, dan is het wel nú!

Het roer moet dus op meerdere facetten om. Het hoofdlijnenakkoord kopt ‘Hoop, Lef en Trots’. Denken in oplossingen dus, in plaats van partijpolitiek. Komend voorjaar komt minister Wiersma met het wetsvoorstel om het legalisatieprogramma PAS-melders te verlengen, terwijl er geen zicht is op legalisatie. De vraag is of NSC en VVD vóór gaan stemmen, of dat ze nu over de partijpolitiek heen gaan stappen en met echte structurele oplossingen gaan komen, zoals Agractie al een aantal jaar voorstelt?

Er moet alles op alles worden gezet om een drempelwaarde van 250 meter in te voeren, om buiten deze ‘strook’ rondom stikstofgevoelige habitattypen de vergunningverlening te versoepelen. Er is wetenschappelijk alleen een directe relatie tussen uitstoot en depositie binnen een straal van 250 meter.

Waar wachten we nog op?

Ik ben ervan overtuigd dat er betere tijden komen, maar zolang we alleen blijven hopen op betere tijden, dan staan we met de rug tegen de muur. We hebben als agrarische sector een goed verhaal en op inhoud kunnen we, na het jarenlange ‘leveren’, dingen terug gaan eisen. Het is politieke onwil en tunnelvisie waarom we niet verder komen.

Wij willen vooruit, we willen weer ontwikkelen, we willen weer ondernemen. We mogen als boer trots zijn voor het prachtige vak dat we uitoefenen en voor de dingen die op onze bedrijven goed gaan. Zullen we 2025 het jaar van samenwerking en oplossingen maken? We hebben een minister met vakkennis. We hebben een kabinet die met een nieuwe bestuurscultuur nooit meer een doordrammende en vermorzelende overheid wil. We hebben een sector die creatief en innovatief is, en die vooral ook door wil. Waar wachten we nog op?

Alien van Zijtveld,
voorzitter Agractie Nederland en melkveehouder in Rouveen (OV).