Met het verkleinen van de veestapel blijven boeren in de Baarlingerpolder

De groep boeren uit de polder, ten noorden van Blokzijl en grenzend aan Nationaal Park Weerribben-Wieden, werkt sinds 2022 aan een zogenoemd koploperproject om toekomstbestendige landbouw te realiseren, de polder te behouden en te zorgen voor de natuur- en waterkwaliteit.

Daar komt een rapport uit met veertien maatregelen. Deze sluit aan op de Overijsselse ‘3x3’-aanpak. Deze richt zich op een goed sociaaleconomisch perspectief, een toekomstbestendige landbouwsector en het herstel van natuur, watersysteem en klimaat.

Verkleining veestapel

Een maatregel die opvalt, is verkleining van de veestapel met circa 700 stuks melkvee. ‘Wij zijn van mening dat deze maatregel noodzakelijk is, omdat deze als enige op dit moment juridisch stand houdt’, schrijven de boeren in een begeleidende brief aan GS.

Deze krimp wordt gerealiseerd doordat één melkveehouder stopt en twee boeren hebben aangegeven hun bedrijf wel te willen verplaatsen. Eén van de twee is naar Friesland gegaan, bij de andere ondernemer is het nog niet bekend waar hij zijn bedrijf gaat voortzetten. Bij de stopper en één van de boeren die zijn bedrijf gaat verplaatsen, komt de provincie in beeld als koper van de gronden en gebouwen.

Het doel is namelijk dat de hectares in de Baarlingerpolder blijven voor de zes boeren die in het gebied willen blijven ondernemen. Zij willen de gronden inzetten voor het extensiveren van hun bedrijf, weidevogelbeheer, het verbeteren van de landbouwstructuur en het exploiteren van een zonnepark.

Gruttoland

De provincie Overijssel heeft tijdens de pilot gevraagd of de boeren meer aan weidevogelbeheer kunnen doen en of zij dit kunnen inpassen in hun bedrijfsvoering. In combinatie met extensiveren en kavelruil zien de Boeren van de Baarlingerpolder wel mogelijkheden om land gezamenlijk te beheren. Een inventarisatie laat zien dat het mogelijk is om 120 hectare in te richten voor de grutto.

Duidelijke afspraken over beheersvergoedingen zijn hiervoor wel nodig, menen de boeren. Ook vinden zij het van belang dat deze gronden, ondanks beperkingen, hun agrarische functie behouden. De provincie heeft aangegeven dat 120 hectare gruttoland een robuuste bijdrage is en dat de Baarlingerpolder hiermee voldoende oppervlakte vrijmaakt voor de invulling van het Aanvalsplan Grutto.

De boeren zijn enthousiast en gemotiveerd om de verkenning met de provincie uit te werken. Toch zijn er ook zorgen. Zo is er gevraagd of de maatregelen in het gebied ook juridisch kunnen worden geborgd. ‘Tot nu toe is daar door de betrokken overheden nog geen antwoord op gegeven’, schrijven ze.

Bescherming

De Boeren van de Baarlingerpolder zijn bereid om als groep voorop te lopen, maar willen daar wel bescherming voor terug. Als suggestie geven zij mee om deze verkenning of pilot voort te zetten als proeftuin voor het uitvoeren, testen en monitoren van de integrale gebiedsopgaven waarmee zij aan de slag gaan. De proeftuin kan bescherming geven voor een periode van vijftien tot twintig jaar om de investeringen die gepaard gaan met maatregelen, terug te verdienen. ‘De proeftuinstatus betekent dat we met de kennis die we nu hebben, op dit moment maatregelen treffen. In ruil hiervoor mogen de ondernemers geen last hebben, in diezelfde periode, van generieke maatregelen die de terugverdientijd negatief kunnen beïnvloeden of geconfronteerd worden met schaduwwerking van nieuw beleid.’

Geen menukaart

Daarnaast wijzen de boeren op de voorwaarden. De veertien maatregelen zijn geen menukaart waaruit kan worden gekozen: ‘Het is een ‘package deal’. Alles hangt met elkaar samen en de ene maatregel kan niet zonder de andere. Ten tweede willen we graag op korte termijn overgegaan tot uitvoering. Nu is er momentum. Tenslotte: langjarige afspraken voor het beheer van 120 hectare boerennatuur zijn nodig voor de vervolgfase. Tot nu toe zijn er nog geen beleidsinstrumenten ten aanzien van agrarisch natuurbeheer die leiden tot een ‘nieuw’ verdienmodel voor de boeren.’

Enthousiasme in provinciehuis

Deze maand is het rapport aangeboden aan Gedeputeerde Staten. Provinciale Staten en gemeente Steenwijkerland hebben hiervan een afschrift ontvangen, met het verzoek om steun voor de volgende fase. Gedeputeerde Maurits von Martels (BBB) prijst de initiatiefnemers en reageert enthousiast: „De plannen in dit rapport laten zien dat samenwerking leidt tot concrete oplossingen voor grote uitdagingen. Dit biedt ons als provincie en het Rijk waardevolle inzichten om samen stappen te zetten naar een toekomstbestendig gebied.”

Vervolg

De voorgestelde maatregelen zijn voor Provincie Overijssel een belangrijk uitgangspunt om gesprekken met het Rijk en andere stakeholders te starten over de financiering. De provincie zal de inhoud van het rapport zorgvuldig bestuderen om te bepalen wat er concreet van de overheid wordt gevraagd. ‘Met financiering vanuit het Rijk kunnen de plannen werkelijkheid worden en kan de Baarlingerpolder klaar worden gemaakt voor de toekomst’, schrijft Overijssel in een persbericht.

Lees hier het hele rapport.