Wiersma teleurgesteld in stikstofuitspraak, BBB en SGP willen wetsaanpassing, D66 halvering veestapel

Heel politiek Den Haag lijkt geschrokken door de uitspraak van de rechter. Die stelde dat de Staat zich niet aan haar eigen wetten houdt. De rechtbank legde daarom het Rijk op dat voor het einde van het jaar 2030 minimaal 50 procent van de stikstofgevoelige natuur onder de kritische depositiewaarde (KDW) moet zijn gebracht. Doet het Rijk dit niet, dan krijgt het een dwangsom van tien miljoen euro.

Wiersma: extra stikstofmaatregelen worden snel besproken binnen kabinet

Landbouwminister Wiersma reageert in een Kamerbrief op de uitspraak: ‘Ik kan mij daarom goed voorstellen dat er zorgen zijn over de gevolgen van deze uitspraak, en ook over de snelheid en de impact van de mogelijke extra stappen die nodig zullen zijn om uitvoering te geven aan deze uitspraak.’

In een aanvullende Kamerbrief legt ze uit dat het kabinet vorige week besloot om een ministeriële commissie op te richten om het stikstofprobleem op te lossen. De aanleiding daarvoor is de uitspraak van de Raad van State over intern salderen en de gevolgen daarvan. ‘In die samenstelling gaan we de uitspraak snel en grondig bestuderen om te bepalen wat de uitspraak van ons vraagt. Daarbij neem ik uiteraard ook de optie voor hoger beroep mee.’

Ze voegt toe dat het kabinet oog houdt voor de menselijke kant: ‘Het kabinet vindt het van groot belang om oog te houden voor de impact van maatregelen en de uitvoerbaarheid van eventueel aanvullend beleid voor alle betrokkenen en zal die aspecten ook betrekken bij besluitvorming over een eventueel aanvullend maatregelenpakket.’

Tekst gaat verder onder tweet

BBB: kom met stikstofbeleid voor korte en lange termijn

De BBB wil dat het kabinet snel met stikstofbeleid komt voor de korte en lange termijn. ‘Nederland wordt plat geprocedeerd, omdat Den Haag ons land de laatste jaren klem heeft gezet in onuitvoerbare en onhaalbare wet- en regelgeving. Het kan niet zo zijn dat woningbouw, verkeer, voedselproductie en industrie door onhaalbare doelen stil komen te liggen.’

Nederland komt verder op slot te zitten door deze uitspraak en dat is onacceptabel, stelt BBB-fractievoorzitter Caroline van der Plas van BBB. „Hoog tijd dus om de onwerkbare wetten en regels die in vorige kabinetten, tegen alle waarschuwingen in, zijn bedacht, aan te passen. We moeten als burgers en ondernemers weer normaal kunnen leven, ondernemen en werken. Niet meer alleen sturen op stikstof, maar sturen op de staat van instandhouding van de natuur en de sociaaleconomische gevolgen voor heel Nederland hierin nadrukkelijk mee te nemen.”

In de uitspraak staat dat er geen plannen liggen om de uitstoot terug te dringen, omdat het NPLG en het Transitiefonds zijn geschrapt. Dat klopt volgens BBB niet. ‘Het Nationaal Programma Landelijk Gebied is eind 2024 vervangen voor het Plan Ruimte voor Landbouw en Natuur. Het kabinet heeft bovendien de laatste maanden al veel maatregelen uitgevoerd en ontwikkeld als aanvullend gebiedsgericht beleid. Tevens is er een ministeriële commissie opgericht die zich met meerdere ministeries, onder leiding van minister-president Dick Schoof, bezighoudt met het huidige en toekomstige stikstofbeleid.’

SGP: monitoring van natuur moet inzichtelijk worden gemaakt

De SGP vindt het net als BBB ook hoog tijd om de huidige stikstofdoelen uit de wet te halen. SGP-Kamerlid André Flach: „Deze doelen zijn buiten bereik geraakt door wetenschappelijke verlaging van de kritische depositiewaarden. Dat was destijds niet voorzien. Ze dragen ook bij aan eenzijdige focus op de kritische depositiewaarden. Als de regering niet snel met een voorstel komt, doen wij dat.”

De partij wil dat er werk wordt gemaakt van geborgde daling van de stikstofuitstoot. Het is belangrijk dat het kabinet snel duidelijk gaat maken hoe zij dit wil gaan doen, inclusief voldoende budget hiervoor. Flach: „Er is veel potentieel voor emissiereductie op het boerenerf via techniek en management. Daar moet en kan, naast de stoppers- en verplaatsingsregelingen, veel meer werk van worden gemaakt. De focus moet daarbij liggen op een zone van enkele honderden meters om stikstofgevoelige natuur.”

De SGP wijst erop dat een gebrek aan inzicht in de relatie tussen actuele stikstofdepositie en de ontwikkeling van de natuur mede debet is aan de huidige gang van zaken. Flach: „Door onvoldoende inzicht in de daadwerkelijke ontwikkeling van planten- en diersoorten en in de mate waarin stikstofdepositie de natuur beïnvloedt ten opzichte van andere drukfactoren en beheermaatregelen, wordt verondersteld dat stikstofdepositie boven de kritische depositiewaarde zorgt voor verslechtering van de natuur. Dit gijzelt het beleid. Het is cruciaal dat op gebiedsniveau de monitoring van de natuur en het inzicht in het bodem-watersysteem op orde wordt gebracht.”

D66: halveer de veestapel

Fractievoorzitter Rob Jetten van oppositiepartij D66 haalt een oude uitspraak van zijn voormalig partijgenoot Tjeerd de Groot uit de kast op X: ‘Als we echt zo snel mogelijk meer huizen willen bouwen en boeren écht willen helpen, dan is het onvermijdelijk: de veestapel dient te worden gehalveerd. Deze coalitie zag de muur staan en reed er blind op af. De rekening is voor boeren, woningzoekenden en de natuur.’

Hij reageert ook op een interview van Van der Plas dat de doelen onhaalbaar zijn: ‘Beste Caroline, je hebt miljarden van de boeren afgepakt. Maandenlang hard werk van provincies voor het landelijk gebied in de prullenbak gekieperd. Deze stikstof-uitspraak is simpelweg de consequentie van falende BBB-keuzes. Niet van de doelen.’

VVD: verwachten keuzes van minister

Thom van Campen van coalitiepartij VVD noemt het een stevige uitspraak. ‘De rechter heeft heel duidelijk aangegeven dat de Staat onvoldoende doet om de stikstofuitstoot te verminderen en daarmee Nederland van het slot te halen. En daar is het de VVD om te doen: zodat we huizen kunnen bouwen, wegen kunnen aanleggen en boeren perspectief kunnen geven. De bal ligt nu bij minister Wiersma. We verwachten op zeer korte termijn keuzes, zodat Nederland van het slot gaat. Er is geen dag te verliezen.’

CDA: schrappen NPLG en Transitiefonds blunder huidige coalitie

Eline Vedder van oppositiepartij CDA noemt het een ‘blunder’ dat het NPLG en het Transitiefonds zijn geschrapt, zonder nieuw beleid of middelen te presenteren. Er is volgens haar nieuw beleid nodig dat inzet op stikstofreductie door innovatie, een fatsoenlijke regeling voor vrijwillige stoppers en vooral ruimte voor boerenvakmanschap. ‘En het is hoog tijd voor een houdbaar alternatief voor de KDW. Door vast te houden aan de doelen, maar het geld ervoor te schrappen, heeft het kabinet boeren en natuur in de kou gezet. Om dat terug te draaien moet minimaal het klimaatfonds worden opengesteld voor de verduurzamingsopgaven in de landbouw.’

ChristenUnie: ‘Staat nog net niet knock-out’

De staat is nog net niet knock-out geslagen, zegt Pieter Grinwis van oppositiepartij ChristenUnie. „Hoewel Greenpeace op punten dik heeft gewonnen, is de claim voor het alsnog bereiken van het natuurdoel in 2025 niet toegewezen. Kabinet, krabbel bliksemsnel op! Kortom: stevig terugslaan met een effectieve reductie- en herstelaanpak en zorgen dat je over een paar jaar niet alsnog knock-out bij de rechter gaat.”

Later meer reacties