Trekkersrol Wierdense Veld van LTO Noord opnieuw terug naar provincie Overijssel
Natura 2000-gebied Wierdense Veld ligt ten noorden van de N35 tussen Nijverdal en Wierden. In 2021 nam LTO Noord, in samenspraak met de omwonende agrarisch ondernemers, de rol van bestuurlijk trekker van het gebiedsproces op zich. Dat gebeurde tussen 2017 en 2019 ook al. In 2019 werd het gebiedsproces stilgelegd. Toen was duidelijk geworden dat de combinatie van natuurherstel en waterwinning bijna onmogelijk was. LTO Noord blijft nu wel lid van overleggroepen en is daardoor betrokken bij de voortgang van het gebiedsproces.
Het gaat niet alleen om de gevolgen van de Natura 2000-status, maar bijvoorbeeld ook om de plannen voor een groot Nationaal Park Sallandse Heuvelrug/Twents Reggedal. Daarnaast is er de grote (en voor Overijssel onmisbare) waterwinning van Vitens in het gebied waar boeren al jaren last van hebben (al is er inmiddels wel een schadeloosstelling afgesproken). Het hoogveengebied van rond 400 hectare moet zelf natter worden waarvoor onder meer plannen met een bufferzone in agrarisch gebied werden ontwikkeld.
Nieuwe natuur
Een aantal mogelijke maatregelen hebben naar verwachting vergaande consequenties voor de agrarische bedrijven in dit gebied, zo verwacht LTO Noord. Zij vindt dat haar rol als belangenbehartiger zich niet goed verhoudt tot de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van het gebiedsproces. Martin Immink, de betrokken bestuurder van LTO Noord regio Oost: ‘De vraag kwam steeds sterker naar voren of wij wel de aangewezen organisatie zijn om nieuwe natuur, met impact op landbouwbelangen, te realiseren. Ons oordeel daarin is dat dit niet onze taak is. Wij zijn van mening dat de trekkersrol daarom beter bij de provincie Overijssel past.’
Vanuit de landbouw
LTO Noord blijft wel lid van de bestaande overleggroepen en daarvanuit nauw betrokken bij de voortgang van het gebiedsproces. Immink: ‘Wij blijven ons inzetten in het vervolg van dit proces, want de N2000-opgave is niet weg, maar dit doen wij wel vanuit de eenduidige rol als belangenbehartiger voor de landbouw.’
Roerige geschiedenis gebiedsproces Wierdense Veld
Met dit besluit van LTO wordt een nieuw hoofdstuk toegevoegd aan de lange en rumoerige geschiedenis van het Natura 2000-gebied. Sindsdien leidde het gebied tot veel discussie in de provincie Overijssel, maar ook in Den Haag en Brussel.
De provincie Overijssel schreef bijvoorbeeld in 2021 een brandbrief aan toenmalig LNV-minister Schouten. Het plan voor een vernattingsbuffer rondom het natuurgebied heeft grote impact op de omliggende agrarische bedrijven, zo schreef destijds het college van GS: ‘De gevolgen voor de regionale landbouw zijn zelfs groter dan eerder voorzien.’ Bovendien gaat het natuurherstel niet 20 miljoen zoals aanvankelijk was geraamd, maar 40 miljoen euro kosten. Dat was weer voor CDA-Kamerlid Derk Boswijk aanleiding om Kamervragen te stellen over de vraag of het zinvol is om bijna 40 miljoen euro te besteden aan natuurherstel in het Wierdense Veld.
Het Twentse natuurgebied kreeg na jarenlange protesten uit de (meerderheid van de) lokale politiek in Wierden en de regionale landbouw eind 2016 de Natura 2000-status. In het gebied is nog 125 vierkante meter zeldzaam hoogveen te vinden. Om dat te kunnen handhaven en uit te breiden is vernatting met een hogere grondwaterstand nodig van zowel het natuurgebied als van een grote bufferzone eromheen.
Een speciale commissie (Bestuurlijke Advies Commissie of BAC) onder leiding van LTO Noord begon in 2018 aan het opstellen van een herstelplan voor het hoogveen. In 2019 werd die opdracht dus teruggegeven aan de provincie. Volgens de commissie was vernatting en verhoging van het grondwaterpeil onmogelijk, omdat in de omgeving bij twee belangrijke drinkwaterwinningen (Hoge Hexel en Wierden) jaarlijks 19 miljoen kubieke meter drinkwater wordt gewonnen. Toch besloot LTO in 2021 opnieuw aan de slag te gaan, maar heeft daar dus nu voorlopig een einde aan gemaakt.
Tekst: Erik Kruisselbrink
Is als freelance vakbladredacteur van vele markten thuis.
Tekst: Lauk Bouhuijzen
Beeld: Ellen Meinen