Column: Een uitweg uit de stikstofcrisis, het kán

Waar Johan vanuit het creëren van chaos probeert zijn doel te bereiken heb ik mij in de politiek altijd ingezet om de mens achter de politieke vraagstukken te blijven zien en de samenwerking te zoeken. Daarbij werd ik geïnspireerd door onze toenmalige Commissaris van de Koning Wim van de Donk, die ons als Statenleden voorhield dat je in wetgeving altijd ruimte moet houden voor bestuurlijke afwegingsruimte om tijdens de uitvoering de juiste keuzes te kunnen blijven maken. En dat je mensen nooit hun perspectief en toekomst moet ontnemen, want dan hebben ze niets meer te verliezen. En dat is de voedingsbodem voor knalharde conflicten en verregaande polarisatie.De stikstofcrisis is precies het vraagstuk waarin een grote groep gezinnen al jaren hun toekomst en perspectief is ontnomen. De stikstofwetgeving is zo dichtgeregeld dat bestuurlijke afwegingsruimte minimaal is. Zelfs positieve ontwikkelingen worden door wetgeving tegen gehouden.Het kán ook anders. Toen ik in 2007 in Brabant Statenlid werd speelden er twee grote vraagstukken. Verdroging en vermesting, wat we nu stikstofdepositie noemen. We keken daar niet van weg maar stroopten in gezamenlijkheid de mouwen op. In 2009 sloten we in Brabant een vrijwillig convenant af tussen de provincie, de ZLTO, Brabants Landschap, de Waterschappen, Vereniging Brabantse gemeenten en de Brabantse Milieufederatie, met als doel om de stikstofemissie in 2028 te halveren. We monitorden de voortgang en in 2015 lagen we ook op koers om de reductie te halen.

De kentering kwam toen er in Brabant een nieuwe politieke wind ging waaien waarin stikstof als een heel handig instrument werd gezien om twee belangen uit te ruilen, de veestapel reduceren (SP belang) en economische groei van XXL logistieke centra en uitbreiding snelwegen (VVD belang). Zo werd in Brabant de stikstofhandel uitgevonden en werd de afspraak dat elke sector eerlijk bij zou dragen overboord gegooid. Daar bovenop kwam de kramp van de landelijke politiek na de PAS-uitspraak die leidde tot wetgeving met onuitvoerbare doelen. Dat maakte het voor organisaties als MOB makkelijk om door het indienen van een reeks aan handhavingsverzoeken onder onschuldige boerengezinnen gijzelaars te maken om zo de politieke druk op te voeren.

Voor mij is een belangrijke les uit mijn politieke tijd dat het prima mogelijk is om een halvering van de stikstofemissie te bereiken als het maar op een eerlijke manier gebeurd en het niet vermengd wordt met andere belangen. Zeker niet met politieke belangen die per definitie op de korte termijn gericht zijn. We kunnen de stikstofreductie tegenwoordig voor de melkveehouderij ook prima borgen met de inzet van de biodiversiteitsmonitor waarmee de voortgang van de vermindering vastgelegd kan worden. Daarmee krijgen je bedrijven en gezinnen een duidelijk doel waar ze aan kunnen werken. Zo krijgen ze weer perspectief. Het einde van de podcast laat zien dat als we het samen écht willen er een werkbare oplossing mogelijk is die goed is voor boer én natuur. Ik zie elke dag in het Agrarisch Natuurbeheer dat er nu ook al positieve stappen gezet worden. Ik geloof heilig in een oplossing van onderop en zal me daar ook altijd voor blijven inzetten.