Klimaattool voor boeren per regio en gewas

De nieuwe tool bestaat uit een klimaatdashboard dat bestaande data bundelt over weersveranderingen, bodemsoorten en teeltkenmerken en combineert die met praktijkervaringen van boeren. Door een gewas en regio in te voeren, krijgen boeren direct inzicht in de belangrijkste klimaatrisico’s voor hun bedrijf – zoals droogte, hitte, verzilting, zeespiegelstijging, wateroverlast of latere nachtvorst – én in concrete aanpassingen die ze kunnen overwegen. Daarbij valt te denken aan wijzigingen in teeltplanning, gewaskeuze, bodembeheer of wateropslag.

Ad hoc

De tool komt voort uit het onderzoek ‘Van crisismanagement naar risicomanagement in de agrarische sector’. Daaruit bleek dat boeren vaak vanuit crisismanagement reageren op effecten van klimaatverandering, vertelt onderzoeksleider Gerry Kouwenhoven van Hogeschool Inholland in een toelichting. ‘Wanneer de problemen er zijn, vinden boeren een oplossing, vaak ad hoc en voor het eigen bedrijf. Door bewustwording van klimaatrisico’s en handelen vanuit een langere termijnvisie, kunnen ondernemers beter voorbereid zijn op de effecten van klimaatverandering en kunnen potentiële risico’s ook kansen worden.’ Kouwenhoven voerde het onderzoek uit namens het lectoraat Investeren in Circulaire Land- en Tuinbouw van Hogeschool Inholland met partners Aeres Hogeschool, HAS Green Academy, Van Hall Larenstein, kennisbedrijf Delphy en adviesbureau Naris, en steun van het ministerie en Regieorgaan SIA.

Wat nog wél

Voor ondernemers betekent dit dashboard volgens Kouwenhoven vooral grip krijgen op onzekerheid. ‘Een boer op zandgrond in Brabant ziet bijvoorbeeld hoe vaak droogteproblemen zich in zijn regio voordoen bij zijn huidige gewas, en welke alternatieve teelten beter bestand zijn tegen de verwachte omstandigheden. Of welke aanpassingen aan waterbeheer of bodemstructuur kunnen helpen om schade te beperken. Zo maakt het dashboard klimaatrisico’s zichtbaar en beheersbaar. Ondernemers kunnen morgen al starten met de voorgestelde acties.’

Sommige soorten

Door klimaatverandering zullen we steeds meer geconfronteerd worden met gewassen die niet meer houdbaar zijn op de huidige locaties, vervolgt Kouwenhoven. ‘Ook in Nederland zien we dat sommige groenten of fruitsoorten hier steeds slechter gedijen. Of juist beter, mits de juiste wateropslagstrategieën en teeltwijzen worden toegepast. Wat de juiste aanpak is, hangt vaak van regionale of lokale omstandigheden af.’

Samenwerking sleutel

Het dashboard is een belangrijk hulpmiddel, maar om de broodnodige structurele veranderingen te realiseren, is samenwerking cruciaal, stelt Kouwenhoven ter besluit. ‘Klimaatverandering overstijgt de grenzen van individuele agrarische bedrijven. Waterbeheer, bodemkwaliteit en gewaskeuze vereisen afstemming tussen boeren, waterschappen, overheden, ketenpartijen en kennisinstellingen.’