ILT en Coryza: strikte biosecurity belangrijk

De redactie van Pluimveeweb.nl stelde de GD enkele vragen, waarop pluimveedierenarts Jeanine Wiegel van de GDantwoordde.

Wat zijn de oorzaken van besmettingen met ILT en Coryza?

ILT is een virusziekte dat gepaard gaat met milde tot ernstige ademhalingsproblemen, productiedaling en sterfte. Er zijn verschillen in de mate waarin verschillende ILT-virusstammen klinische ziekte veroorzaken. Jeanine Wiegel, dierenarts pluimvee bij GD: De oorzaak van ILT is een besmetting met een ILT-virus dat ziekteverwekkend is. Dit kan een veldvirus zijn of een vaccinvirus dat door verspreiding opnieuw ziekteverwekkend is geworden. Als een vaccinvirus ziekteverwekkend wordt kan dit ziekteverschijnselen veroorzaken in het koppel zelf of verspreiden naar andere bedrijven met gevoelige dieren.

Infectieuze Coryza (Acute Snot) wordt veroorzaakt door de bacterie Avibacterium paragallinarum, vroeger ook Haemophilus paragallinarum genoemd. Ook deze ziekte gaat gepaard met milde tot ernstige ademhalingsproblemen en productiedaling. De bacterie bevindt zich met name in de neusbijholten en veroorzaakt daar vaak eenzijdige zwelling.

De verwekker van Coryza, maar ook het ILT-virus, overleven niet lang buiten de kip. De bron voor het ILT-veldvirus of coryza is ander pluimvee of wilde hoenderachtigen (met name fazanten) en hun uitscheidingsproducten, zoals mest.

Voor beide ziekten geldt dat eenmaal besmette koppels de ziekte de rest van hun leven bij zich dragen en bij stress (waaronder rui, ziekte of transport) de ziekteverwekker weer uit kunnen gaan scheiden. Op dat moment bestaat er weer een risico op overdracht naar andere koppels of bedrijven. Het grootste risico is echter tijdens een ziekte-uitbraak, dan worden grote hoeveelheden ziektekiemen uitgescheiden. Wiegel: Denk daarnaast ook aan besmettelijkheid van vers gestorven dieren die naar de Rendac worden afgevoerd of uitscheiding van ziektekiemen tijdens transport naar de slachterij en afvoer van mest. Wanneer bedrijven dicht op elkaar staan bestaat er een risico dat bedrijven elkaar besmetten.

Hoe zijn ILT en Coryza te voorkomen?

Jeanine Wiegel: Strikte hygiemaatregelen zijn noodzakelijk om introductie te voorkomen. Dit geldt zeker voor koppels die (nog) niet gevaccineerd zijn: jonge opfokdieren en vleeskuikens. Door goed te vaccineren wordt het pluimvee beschermd tegen klinische ILT. Tevens kan de uitscheiding van virus bij uitbraken verminderen waardoor het risico op verspreiding naar andere koppels of bedrijven kleiner wordt. Voor Coryza is het belangrijk om contact met de bacterie te voorkomen door het nemen van hygiemaatregelen. Vaccinatie kan klinische verschijnselen verminderen.

Is vaccineren tegen ILT met de oogdruppel een goede methode?

Een methode om te vaccineren is de oogdruppelmethode. Nog niet gevaccineerde opfokleghennen zijn gevoelig voor het virus en GD heeft bij deze dieren inderdaad uitbraken gezien, zegt Wiegel. Naast strikte hygie kan een (extra) vroege enting bescherming bieden, dit kan overigens al vanaf vier weken. Omdat vleeskuikens niet worden gevaccineerd zijn vleeskuikenkoppels altijd gevoelig voor ILT, de nadruk ligt bij vleeskuikens op hygie. Bij dieren die de ziekte op latere leeftijd doormaken kan het zijn dat het vaccin onvoldoende is aangeslagen. Daarom is het belangrijk om de vaccinatie door middel van bloedonderzoek te controleren en eventueel te herhalen.

Klopt het dat een enting minder goed aanslaat als de hen even wat minder in orde is, bijvoorbeeld door andere entreacties?

Over het algemeen geldt dat vaccins moeten worden toegepast bij gezonde dieren en niet te kort op elkaar moet worden toegediend. Van de uitbraken die bij GD bekend zijn beschikken wij niet over informatie van de status van het koppel tijdens enting. Bij dieren die een ziekte doormaken, bijvoorbeeld een luchtweginfectie, kan de effectiviteit van de vaccinatie verminderd zijn. Bij het opstellen van vaccinatieschemas wordt rekening gehouden met de tijd die tussen de vaccinaties zit om interacties van vaccins zoveel mogelijk te voorkomen. Naast de status van het koppel is ook de uitvoering van de enting zelf belangrijk. Het vaccin moet volgens voorschrift zijn bewaard en bereid en alle dieren dienen de volledige dosis te krijgen toegediend.

Wat zijn de kosten van vaccinatie en van een besmetting?

Het ILT-vaccin wordt individueel via oogdruppel toegediend, daarbij lopen met name de toedieningskosten op. Opfokorganisaties hebben meer inzicht in de kosten van vaccineren. Wat de kosten van een besmetting zijn is niet in het algemeen te zeggen, omdat dit sterk afhankelijk is van het moment waarop de dieren de infectie doormaken en van de mate van bescherming die ze hebben tegen de verwekker.

Wat is een goed plan van aanpak?

Kort samengevat bestaat een plan van aanpak voor zowel ILT als Coryza uit: strikte biosecurity, aandacht voor risicos (zoals transporten, Rendac, mestafvoer) en vaccinatie (timing vaccinatie, juiste vaccin en correcte toediening).