‘Huidige businessmodel Overijsselse landbouw in toekomst niet houdbaar’

Verantwoordelijk gedeputeerde Hester Maij had daar op het symposium ‘Keten van eten van Morgen’ in de Grolschbrouwerij in Enschede gemengde gevoelens bij. „Die trots op het boer zijn is geweldig, zo ken ik de boeren in Overijssel ook. Anderzijds baart het mij ook zorgen omdat ik er echt van overtuigd ben dat het huidige businessmodel voor de landbouw in de toekomst niet stand zal kunnen houden. Ik denk echt dat we een andere kant op moeten. Wel vasthouden van onze huidige enorme kennis en ervaring maar factoren als milieu, omgeving en de consument daar aan toevoegen.”

Geen one size fits all

De Overijsselse Gedeputeerde - zij is de enige CDA-ster van de tien door Natuurmonumenten genomineerde ‘groene provinciale politici’ - wil niet vasthouden aan een nieuw toekomstmodel dat overal voor elke boer gaat gelden. „Ik geloof niet in 'one size fits all', want het coulissenlandschap van Twente is niet te vergelijken met de polder in de Kop van Overijssel. We moeten wel denken naar nieuwe producten, naar nieuwe ketens, de landbouwketen ombouwen naar een voedselketen met geen of minder voedselverspilling.”

Dat de zoektocht naar nieuwe producten en afzetketens niet altijd even makkelijk gaat werd daarna in een forumdiscussie duidelijk. Onder leiding van tv-presentator Harm Edens spraken Ronald Baars (Aldi), varkenshoudster Annemarie Noordman (Varkenshoff, Lemelerveld) en melkveehouder/zuivelondernemer Klaas de Lange (Nederland in de Kop van Overijssel) over hun niet altijd even goede ervaringen. Baars gaf bijvoorbeeld eerlijk toe dat de vorig najaar bij deze supermarktketen geïntroduceerde serie streekproducten (onder de naam Noaber) minder verkoopt dan verwacht was. „Pas nu we acties houden en de prijzen verlagen gaat het beter. De klant zegt wel heel graag streekproducten te willen, maar kiest daar als hij of zij voor het schap staat niet altijd even makkelijk voor.”

Consument

Annemarie Noordman heeft dezelfde ervaring. „We willen het vlees van de varkens in onze groene Varkenshoff apart op de markt brengen. Toen ik bij een slager in Lemelerveld daarover kwam praten zei die meteen; Annemarie, het heeft geen zin. Ik heb hier al 1 ster-varkensvlees gehad maar ook dat liep nauwelijks.”

Klaas de Lange, eigenaar van Weerribben Zuivel („Opgericht omdat ik als bestuurder van FrieslandCampina gefrustreerd raakte omdat de afzet niet beter geregeld kon worden”) moet een hogere prijs voor goede producten worden uitgelegd. „Als je die hogere prijs niet goed uitlegt aan de consument, dan is dat een barrière om het te kopen. Ik lever mijn zuivel onder meer aan Ekoplaza en daar is ruimte en tijd voor communicatie met die klant. Terwijl in een supermarkt als de Aldi het allemaal zo snel gaat. Je moet echt goed uitleggen waarom zo’n streekproduct duurder is, dat kost tijd en die is er daar niet.”

Louise Fresco, voorzitter van de raad van bestuur van Wageningen die na het forum sprak was het daar mee eens. „Maar ik weet niet of je de consument in de winkel bereikt met dat verhaal. Misschien moet in deze tijd van snelgroeiende internetverkopen de supermarkt een soort ontmoetingsplek worden. Waar bijvoorbeeld de varkenshouder komt vertellen over zijn bedrijf en vlees.”

Jeugd

Fresco, die een groot aantal wetenschappelijke publicaties op haar naam heeft staan wil het liefst met de jeugd beginnen. „Start om met de kinderen op school te vertellen dat voedsel veel meer dan eten is. Toevallig verschijnt volgende week mijn allereerst kinderboek ‘Hamburgers uit de moestuin’. Kinderen zijn echt veel opener dan die knorrige 40-plussers. Daar moet je mee beginnen.”

Fresco maakte zelf een hongersnood in de Sahellanden mee en heeft sindsdien veel respect voor voedselproducenten. Ze waarschuwde in Enschede dat in de huidige discussies mensen met een lager inkomen niet vergeten mogen worden. „Voedsel moet echt betaalbaar blijven voor de mensen die het niet zo breed hebben. Bij al onze plannenmakerij voor de toekomst moeten we ook zorgen dat voedsel betaalbaar blijft.”