'We moeten als boeren zorgen voor een opwaartse spiraal’

Van den Berg spaarde ook haar eigen sector niet tijdens haar 'Boerentroonrede'. Toch overheerste het goede gevoel over (benutte) kansen en mogelijkheden. Tineke, afkomstig uit de Bollenstreek maar niet van een agrarische bedrijf, heeft samen met Tom Saat een indrukwekkend boerenbedrijf in Flevoland opgebouwd van in totaal meer dan 200 hectare in gebruik.

Bodemleven

„Wij hebben echt onze droom waargemaakt want ook Tom kwam niet van de boerderij. Iedereen weet dat als je niet van een boerenbedrijf komt, het heel erg moeilijk is om boer te worden. Wat in de zomer van '96 begon met een handjevol koeien en een derdehands trekker op stadslandgoed de Kemphaan in Almere, is nu de Stadsboerderij, een groot gemengd bedrijf. De koeien zijn er voor de mest voor de akkerbouw en groenteteelt. Een hechte relatie met natuur en omgeving hebben altijd voorop gestaan. Door de stikstofcrisis zijn we soms geneigd om te vergeten dat humus en bemesting zo belangrijk zijn voor de plantengroei. Het bodemleven is de beste recycling in de akkerbouw”, aldus Van den Berg.

Begin jaren 80 tijdens haar HAS-studie in Deventer en Groningen ging het nog om 400 kilo stikstof per hectare. „Beter te veel dan te weinig was toen het motto. Wageningen en Den Haag vonden het allemaal goed. Daardoor werden koeien eigenlijk wandelende stikstofbommen door veel te veel eiwit. Nu, 40 jaar later is de stikstofgift veel lager maar nog steeds te hoog. De stikstofcrisis kon je zien aankomen. Wij werken in Almere grondgebonden met alleen stikstof uit eigen mest, 110 tot 120 kilo. Dan heb je geen stikstofprobleem. Of met fosfaat of milieu, want al die crises hebben met elkaar te maken.”

Verbinding

De verbinding met burgers staat bij de Stadsboerderij centraal. „Dagelijks komen er mensen. Hele schoolklassen leren hier waar voedsel vandaan komt. Het aantal bezoekers aan onze boerenmarkt blijft stijgen. We werken met een imker, bakker, cateraar, timmerman en bloementeler samen. En sinds kort met kinderopvang. Op 3 kilometer komt een tweede erf. Daar komen rond de stallen dertig woningen en een winkel. Zo verbind je wonen met de boer. Dat wordt een levendige plek met de landbouw als basis.”

Zowel de biologische als gangbare landbouw hebben nog genoeg uitdagingen richting kringlooplandbouw. „Eigenlijk moeten we de huidige situatie ombuigen naar een opwaartse spiraal, dat het steeds beter gaat. Als boer moet je altijd in ontwikkeling blijven, dat hoort erbij, maar iedere boer heeft ook mogelijkheden. Streef in ieder geval altijd je eigen dromen na. Er is genoeg werk aan de winkel maar als boeren hebben we wel goud in handen”, stelt Van den Berg.