Overijssel onderzoekt stikstofdepositie aan de hand van korstmossen

‘De korstmossen op de bomen reageren op de stikstof uit de lucht’, legt Maartje Ahne, woordvoerder van provincie Overijssel uit. ‘Het gaat in eerste instantie om veranderingen in soortensamenstelling. De soorten die positief op stikstof reageren, verschijnen dan. In tweede instantie gaat het om een verandering in de bedekking, dus het aantal exemplaren. Dit neemt toe bij een hogere stikstofdepositie.’

Vijf meetrondes

Het is niet de eerste keer de provincie onderzoek doet naar korstmossen. Zij monitort namelijk al sinds 1986 korstmossen. Vanaf die tijd zijn er in totaal vijf meetrondes geweest, waarbij de laatste in 2015 plaatsvond. Uit die meetronde kwam onder andere naar voren dat de stikstofdepositie op het platteland afneemt, maar dat er destijds in natuurgebieden nog geen vermindering van de stikstofdepositie zichtbaar was.

Dit voorjaar wordt het onderzoek uit 2015 herhaald, maar wordt de situatie rondom Natura 2000-gebieden aanvullend onderzocht met extra meetpunten. In totaal zijn er dit jaar 330 meetpunten in heel Overijssel; zowel in natuurgebieden, het buitengebied als de stad. Elke onderzoekslocatie bestaat uit tien bomen en per boom worden de soorten korstmossen die op een stam leven genoteerd. De meetpunten zijn aselect. ‘Wel hebben we gezorgd dat we niet direct naast een bedrijf meten, omdat het meetnet niet bedoeld is om effecten van afzonderlijke bedrijven te volgen, maar juist het cumulatief effect hiervan’, aldus Ahne.

Wat de exacte stikstofbron is, is niet te herleiden aan de hand van korstmossen volgens de woordvoerder. ‘De stikstof in de lucht is afkomstig van de bronnen uit de nabije omgeving, maar ook van alle kleine beetjes samen van bronnen (de stikstofdeken) die veel verder gevestigd kunnen zijn.’

RIVM

Volgens gedeputeerde Harm ten Bolscher van provincie Overijssel, biedt het natuurlijk meetnet van korstmossen de mogelijkheid om modelberekeningen van het RIVM over de stikstofdepositie op Overijsselse natuurgebieden te toetsen aan eigen waarnemingen. ‘Als het goed is, zijn de resultaten in lijn met de cijfers van het RIVM. Als dat niet het geval is, trekken we aan de bel’, zegt de gedeputeerde. Naar verwachting zijn resultaten van dit onderzoek naar korstmossen eind 2020 bekend.