Fotoserie: Loman ruilde melkkoeien in voor wasrobot
„We zijn nu al een paar jaar bezig met het stoppen van de melkveetak van het bedrijf. We hadden 50 melkveekoeien, maar door de fosfaatperikelen werden dat er al 45. Onze drie kinderen wilden het bedrijf niet overnemen dus zagen we geen mogelijkheden meer om te groeien. Daarvoor werden de stappen te groot. Het was een beste zoektocht om iets te vinden wat we na het stoppen zouden kunnen doen. Met Solar-Robotwash hebben we dat gevonden en hebben we van een bedreiging een kans gemaakt.”
Met de hand
‘Van melkkoeien naar zonnepanelen, een bijzondere stap’ staat te lezen op de website van de nieuwe onderneming. Met Solar-Robotwash maakt Loman de zonnepanelen schoon die op daken van agrarische bedrijven liggen. Loman en zijn familie kwamen in 2015 voor het eerst in aanraking met zonnepanelen toen het asbest op het dak van hun stal gesaneerd moest worden. Om subsidie te ontvangen voor de sanering, moesten er vervolgens zonnepanelen op het dak worden gelegd. 42 stuks. „Na een jaar waren de panelen al behoorlijk vuil. Toen zijn we het dak opgeklommen en hebben we de panelen met de hand schoongemaakt met onthard water en een borstel.”
Inkomensverlies
Volgens Loman gaat jaarlijks zo'n 10 procent van de capaciteit en de opbrengst van de zonnepanelen verloren door vervuiling. Daarom zou het al snel renderen om de panelen schoon te laten maken. Het liefst een keer per jaar, zegt de panelenwasser. „Doordat je regelmatig schoonmaakt, heb je ook minder last van dingen als mossen of vogelpoep. Als dat eenmaal vast komt te zitten, is dat heel hardnekkig om te verwijderen en kan je daarmee de panelen beschadigen.”
Groeiende markt
Ondanks dat Solar-Robotwash van start is gegaan in een onzekere tijd door de coronacrisis, gaan de zaken naar tevredenheid. „Ja, het is wel een roerige tijd. Als je alles eens van tevoren kon weten... maar ik heb er vertrouwen in dat het goed komt. De daken liggen vol met panelen en dat worden er alleen maar meer door de SDE-beschikkingen en het salderen. En als je rendement wil halen van je panelen, wat iedereen wil, moeten ze goed schoon zijn. In maart hebben we een goede start gemaakt.”
De doelgroep van Loman zijn boeren uit Overijssel en Gelderland maar inmiddels is er ook een aanvraag vanuit Flevoland binnengekomen. „In Nederland zijn er twee andere bedrijven met zo'n robot. Voor we met Solar-Robotwash startten, hebben we gesprekken gevoerd met collega's en boeren en de markt is er zeker. Het is ook een groeiende markt, dus er was wel plek voor een bedrijf als deze erbij.”
Werkproces
Wanneer Loman een verzoek binnenkrijgt, gaat hij eerst langs bij de locatie om de situatie te bekijken waarna een prijs wordt overeengekomen. Bij een akkoord wordt een afspraak ingepland. Op de dag van de afspraak komt Loman langs met de robot en de hoogwerker. „We zijn ruim een half uur bezig om de robot op het dak te krijgen. Als die er staat, bestuur ik de robot vanuit de hoogwerker via infrarood. Ook hebben we een osmose-installatie. Osmosewater is water waar alle mineralen uit zijn gehaald zodat je minder water nodig hebt om de panelen schoon te maken. Ramenwassers gebruiken het ook; dan krijg je geen strepen op de ramen. Bij gewoon water krijg je kalkaanslag op de panelen en helpt het schoonmaken nog niet veel. Osmosewater is echt een must om de panelen goed schoon te krijgen.”
De robot kan per uur maximaal 400 vierkante meter zonnepanelen schoonmaken, maar de locatie en staat van de zonnepanelen kan de duur van de reiniging sterk beïnvloeden. „Als het mooi loopt, kan je 600 panelen in drie uur schoonmaken, maar als je de hoogwerker vaak moet verzetten, ben je er langer mee bezig. Over het algemeen is een of twee klanten per dag goed te doen.”
De werkzaamheden van Solar-Robotwash zijn vooralsnog te combineren met de andere activiteiten van Loman. „Ik heb nog een akkerbouwtak waarmee we aardappelen, maïs en gras op 18 ha grond verbouwen. Tot nu toe loopt dat combineren nog prima en anders laat ik de loonwerker meer doen.”
Stapje voor stapje
Ook heeft Loman nog jongvee. Dit vee wordt nog drachtig gemaakt en aan het eind van het jaar beslist Loman of er nog een nieuwe lichting voor de opfok komt of niet. „We hebben op deze nog alle gezondheidsstatussen zitten. Het is een hele omschakeling van het melkveebedrijf naar iets nieuws. Maar zolang je het in stapjes doet en niet in een keer, komt het wel goed.”
In september 2018 besloot Loman de melkveetak af te stoten. Daarbij ontstond er veel belangstelling van andere boeren naar de vrijkomende koeien, grond en fosfaat. Loman heeft een aantal collega's gevonden waar de koeien heen zijn gegaan, en deze koeien hebben het - naar verluidt - erg naar hun zin op de nieuwe plek.
Een gedeelte van de fosfaat is verhuurd, het andere deel is verkocht. Dat maakte het ook mogelijk om te beginnen met het schoonmaakbedrijf. Loman heeft de grond aangehouden en en deze wordt gebruik voor de akkerbouwtak van het bedrijf.
In mei 2019 is Loman gestopt met het melken van zijn koeien en heeft hij ruim 750 zonnepanelen neergelegd met de hulp van een SDE-beschikking. De rest van het jaar is Loman bezig geweest met het opstarten van Solar-Robotwash.
Leven na de boerderij
Loman heeft geen spijt van de keuze om de koeien van de hand te doen. Het bevalt hem goed „Mijn vader is jong overleden en heeft zijn hele leven hard gewerkt om dit op te bouwen. We hebben het goed gehad en ik heb het ook absoluut niet willen missen, maar zonder de melkkoeien is er ook een leven. We hebben nog wel jongvee dus het is niet stil op het erf. En de grond hebben we nog dus de activiteiten gaan wel gewoon door.”
Ook is Loman ergens opgelucht dat de melkkoeien weg zijn. „Er zijn veel meer boeren die overwegen om te stoppen want het is waanzin wat er allemaal op de landbouw afkomt. Fosfaat, stikstof, protesten, corona, extern salderen. Het is allemaal heel heftig. Diep in mijn hart ben ik stiekem ook wel best blij dat we deze keuze hebben gemaakt en deze dans ontspringen. Er is leven na de boerderij, maar daar moet je wel zelf voor open staan.”
Meer informatie op de website van van Solar-Robotwash.
