Column: Landbouw moet extra stikstofruimte leveren
Eigenlijk gingen al die stukken over het wettelijk verankeren van de plannen die Schouten in mei al naar de Tweede Kamer stuurde. Ze maant de Tweede Kamer tot spoed om een resultaatverplichtende doelstelling op te nemen in de wet: de depositie van stikstof moet op 50 procent van het areaal van stikstofgevoelige habitats in de Natura 2000-gebieden onder de kritische depositiewaarde zitten. Verder wil ze het uitvoeringsprogramma om dit doel te halen in de wet opnemen en het systeem van monitoring en bijsturen vastleggen. Dat had ze allemaal al aangekondigd.
Het enige nieuwe is de drempelwaarde voor woningbouw. Die gaat ervoor zorgen dat het bouwen van woningen wordt vrijgesteld van vergunningen. Tenminste, als dat juridisch houdbaar is. Het is even wachten of er een organisatie is die dit aanhangig wil maken bij een rechter. Tot die tijd is er groen licht voor woningbouw.
Een schepje erbovenop
Voor landbouw is dat ook relevant, vooral in politieke zin. Politieke partijen kunnen met de verkiezingen in aantocht niet langer woningbouw naar voren schuiven om de druk op landbouw te vergroten om meer te leveren. Nog meer, kan ik beter zeggen. Er ligt al een forse uitdaging voor de boeren en het is realistisch om te veronderstellen dat wat de minister nu allemaal in gang wil zetten te weinig is om de doelstelling van 2030 te halen. Het opnemen van de doelstelling in de wet kan daardoor verstrekkende gevolgen hebben. De provincies lieten Schouten gisteren al weten dat er meer gedaan moet worden om de uitstoot van stikstof te verlagen aan de bron, om überhaupt economische ontwikkeling weer mogelijk te maken. Lees, er moet nog een schepje bovenop voor de landbouw.
Bovendien schrijft de minister dat de oplossing voor de PAS-melders van de landbouw moet komen. Daarbij maakt Schouten overigens geen onderscheid tussen agrarische en industriële PAS-melders. Kortom, de uitstoot moet extra omlaag om de illegale situaties van de PAS-melders - die door overheidshandelen zijn ontstaan - weer legaal te maken. Over die oplossing gaat ze overigens met de sector overleggen. Ik denk dat daar wel ruimte zit als er op grote schaal stallen aangepast gaan worden. Dat betekent simpelweg dat het ministerie met veel meer geld over de brug moet komen, want dat zal volledig vergoed moeten worden. Boeren kunnen dat namelijk niet terugverdienen in de markt.
Kind van de rekening
Maar ze schuift daarmee opnieuw de oplossing verder vooruit, terwijl bedrijven met een PAS-melding nu soms al tegen financieringsproblemen aanlopen. Die bedrijven kunnen wel eens het kind van de rekening worden. Helemaal als de overheid de lijsten openbaar moet maken aan de MOB. Die gaat de provincies straks dwingen om te handhaven en dan zijn die boeren de dupe, terwijl ze alles volgens de regels hebben gedaan.
De vraag is waar dan nog eventueel een oplossing te vinden is. Naar mijn mening zit die in de hoogte van de kritische stikstofdepostiewaarde. Die waarden zijn door ecologen vastgesteld, maar het ontbreekt aan goede praktijkcasussen die aantonen of dat ook werkelijk klopt. Bovendien zijn die normen extra streng opgesteld om er zeker van te zijn dat het dan in theorie goed zal gaan met de natuur. Daarmee geven die ecologen zelf ook aan dat de grens ook hoger zou kunnen liggen. Maar ja, zeer waarschijnlijk worden bij het vastleggen in wetgeving die normen niet aangepast. Het ministerie van LNV laat desgevraagd weten dat ze van die normen uitgaan. LNV gaat er alleen niet over als het om wetgeving gaat. Je zou zeggen, daar zit dan nog een kans. Maar dat is het denk ik niet.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken gaat dit regelen via de Omgevingswet. En daar zwaait Kasja Ollongren de scepter. Inderdaad; van D66. Dus we kunnen er wel vanuit gaan dat die strenge ecologische grenzen één op één overgenomen worden. En doordat dan alles wettelijk is verankerd, is de overheid verplicht daaraan te voldoen. Dat is aan de ene kant voor de juridische houdbaarheid goed, maar als het niet gehaald gaat worden, en die kans is zeer groot, dan is het een extra stok om de landbouw aan te pakken.
