Column: Caroline van der Plas kan het verschil maken

Krachtig, visionair, lef, fel, scherp, drive, dikke huid, zelfvertrouwen, maar ook met een duidelijk doel voor ogen, stick-to-the-plan, professioneel, zwart leren jas, stevig, Lientje, verdriet en vooral boeren. Caroline van der Plas, lijsttrekker van de BoerBurgerBeweging en over twee weken Tweede Kamerlid, is het allemaal. In de media heeft Nederland daar de afgelopen weken kennis mee kunnen maken.

Binnen de landbouw was ze al langer een persoonlijkheid, maar ook de media landbouw, ook de iets minder bekende media kende haar al. Een woordvoerder van het ministerie van LNV die eerder voor de radio werkte vertelde mij twee jaar geleden al dat Caroline opviel en het goed deed in discussies op de radio. Daarbij ging het vaak over de veehouderij en oefende ze al hoe ze met bijvoorbeeld een Esther Ouwehand van de PvdD om kan gaan.

Groene sjaal

Ik kende Caroline van de televisie waar ze prominent aanwezig was in het televisieprogramma Het Lagerhuis van Paul Witteman. Volgens mij droeg ze toen ook al dat zwarte leren jasje. Een jasje dat haar sterke stoere persoonlijkheid ook visueel zichtbaar maakt. Gelukkig kwam daar de afgelopen anderhalf jaar, ook voor de modeliefhebbers onder ons, een groene sjaal bij. De kleur van het platteland, maar toch vooral de kleur van de boeren waar ze voor opkomt. Eerst als journalist, daarna als medewerker bij de NVV/POV en uiteindelijk weer als journalist bij ons.

Dierenrechtenactivisten

Dat ze voor Agrio ging werken was geen vanzelfsprekendheid. Ik moest haar een paar keer benaderen voordat ze in eerste instantie op freelancebasis artikelen voor Agrio begon te schrijven. Haar eerste artikelen voor Pigbusiness gingen over de dreiging van dierenrechtenactivisten. Daar wilde ze perse een serie over schrijven, omdat het risico flink werd onderschat. Toen die serie afgerond was, ze gelijk had gekregen met de stalbezetting in Boxtel en haar werk bekroond werd met de landbouwjournalistieke vakprijs De Gouden Greep was ze al toegetreden tot de redactie. Ik zag vooral kwaliteit, kennis van zaken, boernhart en een scherpe pen. Daarmee gaf ze de redactie een impuls, want het werkte aanstekelijk.

Activistisch versus onafhankelijk

Haar krachtige persoonlijkheid leidde uiteraard ook tot discussies. Die gingen eigenlijk altijd over de grens tussen het activistische van Caroline om echt voor boeren op te komen versus de redactionele onafhankelijkheid. Caroline’s stelling daarbij was dat alle media een beetje gekleurd zijn, dus mocht Agrio ook best met een iets meer boerenbril naar de ontwikkelingen kijken. Door het starten van de BoerBurgerBeweging, die voortkwam uit haar Twitteraccount BoerBurgerTweet om mensen buiten de landbouw kennis te laten maken met het boerenwerk, werd die discussie nog wat aangescherpt richting haar persoonlijk. Actief uitkomen voor een politieke partij, ook al is die nog in oprichting en komt die op voor de lezers van Agrio, verhoudt zich niet goed tot onafhankelijke journalistiek.

Vol voor gaan

Daarom ging Caroline vanaf 1 november met tijdelijk onbetaald verlof. Dat voelde ze in de eerste plaats zelf aan en ze had tijd nodig om er helemaal vol voor te kunnen gaan. Als er een moment was dat het zou kunnen lukken met een boerenpartij, was het nu. Met name de opstelling van het CDA en de VVD, traditioneel partijen met een grote boerenstem, inzake de stikstofcrisis en de steun die ze gaven aan minister Carola Schouten stelden veel boeren teleur. Ze kreeg opnieuw gelijk. Het tijdelijke verlof werd woensdag 17 maart omgezet in een definitief verlof.

Verdienste Caroline

Dat de BoerBurgerBeweging een zetel wist te veroveren is toch vooral de verdienste van Caroline. Het spreekwoord ‘succes kent vele vaders’ gaat hier niet op. Het zijn naast Caroline de mannen van Remarkable die de nieuwe partij hebben gebouwd, gevolgd door veel vrijwilligers die zich achter de visie en koers schaarden. Het is een knappe prestatie die nu gevolgd wordt door een grote verantwoordelijkheid. Een stoel bezetten in de Tweede Kamer doe je niet alleen namens de mensen op het platteland maar voor alle Nederlanders.

Invloed met 1 zetel

En met 1 zetel kan de BoerBurgerBeweging het verschil maken. Misschien niet bij de stemmingen waar je concurreert met 149 anderen, maar wel met invloed. Pieter Omtzigt van het CDA is daar het levende bewijs van. Tegen de visie van zijn eigen fractie in kreeg hij samen met Renske Leijten van de SP zelfs het kabinet aan het vallen, omdat hij sinds 2017 vragen bleef stellen over de toeslagaffaire aan de verantwoordelijke bewindspersonen op basis van veel onderzoek. De uitdaging daarbij is wel dat de BoerBurgerBeweging zich als een idioot moet gaan inwerken en de mechanismes van de Tweede Kamer snel eigen maakt. Normaal gesproken duurt het vaak een paar jaar voordat een Tweede Kamerlid goed door heeft wat een effectieve manier van werken is om het beleid te beïnvloeden. Die tijd heeft de landbouw niet.

Ruk naar rechts

Desalniettemin zie ik de BoerBurgerBeweging als een aanwinst voor de politiek, helemaal vanuit boerenperspectief. Vrij van fractiediscipline waar andere landbouwwoordvoerders mee te maken hebben, kan Caroline de Partij voor de Dieren in het hoogste democratische orgaan van echte en gefundeerde repliek dienen. Het knuffelgehalte van de dierenpartij, die de afgelopen jaren steeds meer invloed kreeg bij andere partijen, kan er wel eens door worden afgeremd. De meeste mensen willen in Nederland toch graag vlees eten, een goede kwaliteit voedsel tegen een redelijke prijs en dat veel boeren in Nederland het landschap onderhouden.

Meer landbouwperspectief

De ruk naar rechts in het politieke spectrum is daar het bewijs van. Het geeft boeren hopelijk ook wat meer perspectief en in ieder geval op meer tegengeluid richting links. Helemaal als Jan Cees Vogelaar volgende week op basis van voorkeursstemmen een zetel weet te bemachtigen. Daar zit misschien nog wel meer invloed voor boeren, omdat JA21 in de Eerste Kamer een grotere stem heeft. En hij schreef ook de landbouwparagraaf van Forum voor Democratie. Het is even afwachten of de landbouwvisie overeind blijft staan binnen die partij zonder waarschijnlijk een landbouwdeskundige in het parlement. Naar de kiezer toe, en daaronder zitten ook veel boeren, zou dat wel moeten.

De invloed van de landbouwsector op het beleid kan door al deze factoren als het meevalt wel eens groter zijn dan gedacht. Wie weet kan het ook de kringloopvisie van het ministerie van LNV en D’66 een stuk realistischer maken en haalbaar voor de boerenpraktijk.