Bedrijfsovername
Is het bedrijf voldoende rendabel?
lvorens het bedrijf wordt overgedragen wordt doorgaans een begroting gemaakt, waaruit de financiële haalbaarheid moet blijken. Een goed renderend bedrijf is altijd over te nemen. De vraag is wel of de opvolger dezelfde resultaten weet te behalen dan degene van wie hij of zij het bedrijf overneemt. Meestal zijn dat de ouders. Het komt voor dat de opvolger veel betere managementkwaliteiten en meer vakmanschap heeft, maar het om gekeerde komt ook voor. Doordat er een periode van samenwerken aan vooraf is gegaan, is dat aspect vrij goed in te schatten. Het arbeidsaanbod is een onderdeel dat niet over het hoofd moet worden gezien. Moet de opvolger alles “alleen doen” of verandert er in de prakrijk niets? Indien ouders zich terug trekken, dan zal de opvolger wellicht vreemde arbeid moeten inschakelen. Dit brengt kosten met zich mee, maar ook kan dit de technische resultaten beïnvloeden.
Waar moeten de ouders van leven?
In een aantal gevallen valt de bedrijfsoverdracht samen met het bereiken van de AOW leeftijd, maar dat hoeft niet! Een AOW-uitkering zorgt voor een basisinkomen. Daarnaast wordt doorgaans een rente- en aflossingsverplichting bedongen voor het deel van de overnamesom die de ouders in het bedrijf laten zitten. In plaats van een winstaandeel ontvangen ze dan een rentevergoeding. In de praktijk verandert er daardoor dikwijls niet heel veel.
Wat is de positie van de andere kinderen?
Als er meerder kinderen zijn dan dient ook bezien te worden wat hun erfdeel op termijn zal zijn. Wordt het vermogen van de ouders te zijner tijd gelijkelijk verdeeld of is er een testament waarbij de opvolger wordt bevoordeeld? In een aantal gevallen worden aan overige kinderen testamentair een vast bedrag toegekend. Dan weet de opvolger waar hij aan toe is. Het is raadzaam dit soort dingen open te communiceren zodat de verwachtingen worden gemanaged.
Wat zijn de fiscale consequenties?
Door middel van de Bedrijfsovernameregeling (BOR) is het mogelijk een bedrijf ver onder de vrije waarde over te dragen, zonder dat schenkbelasting verschuldigd is. Dit komt door de hoge vrijstellingen die de belastingdienst hanteert. Voorwaarde is wel dat de opvolger minimaal het bedrijf minimaal vijf jaar voort zet. Beëindigd hij/zij het bedrijf binnen die periode dan is alsnog schenkbelasting verschuldigd.
Is dat hetzelfde dan de meerwaarde clausule?
Dikwijls wordt een meerwaardeclausule opgenomen in de vennootschapsakte en ook in overname akte. Dit houdt in dat, indien de opvolger binnen en termijn van bijvoorbeeld tien of vijftien jaar het bedrijf beëindigd, hij of zij de meerwaarde moet delen met de ouders, of met broers en zussen. Dit is om te voorkomen dat de opvolger misbruik maakt van het feit dat hij het bedrijf goedkoop heeft kunnen over nemen. Deze termijn moet niet worden verward met de periode die de fiscus hanteert voor de BOR. De meerwaarde clausule is doorgaans veel langer.
Wat is de rol van de bank?
Indien er sprake is van en aanvullende financiering zal de bank dat uiteraard moeten goedkeuren. Bij een bedrijfsovername “met dichte portemonnee” zal de bank de ouders moeten ontslaan uit de verplichtingen Dit zal zij allen doen als ze er voldoende vertrouwen in heeft dat de opvolger de lasten kan opbrengen. En bekeken moet worden of de hypotheekakte nog aansluit met de nieuwe situatie.
Welke emotionele elementen spelen een rol?
Bovenstaande aspecten spelen een belangrijke rol, maar leiden doorgaans niet tot grote discussie. Waar het veel vaker knelt is dat op het gebied van de emoties.
Houden de ouders nog een rol op het bedrijf in de vorm van meewerken, maar ook op het gebied van meebeslissen? Wil de opvolger alle zeggenschap naar zich toe trekken, of gunt hij zijn ouders ook nog een rol? Willen de ouders accepteren dat hun zeggenschap is vervallen of willen ze juist nog een vinger in de pap houden? Wordt het bedrijf op dezelfde wijze voortgezet of komt er een kentering in de bedrijfsvoering?
Als de ouders qua wonen van het bedrijf vertrekken, maar nog wel meewerken, waar drink je dan koffie? Bij de (schoon)dochter in huis? Wat wordt überhaupt de rol van de partner? Wat is de positie van de overige kinderen?
Resumee
Er is geen één situatie hetzelfde, maar duidelijk is wel dat de emoties een grote rol spelen. Daarom het is van groot belang dat tevoren niet alleen de financiële planning klopt maar ook dat de verwachtingen gemanaged worden. Hoe gaan we met elkaar verder? Leg dit vast op papier, en denk niet te snel: “daar komen we wel uit”.