Blijf (dichtbij) jezelf

Moet ik grond kopen of beter fosfaatrechten?
Het gaat niet over goed of fout, het gaat erom dat je een visie hebt op je eigen toekomst. Er zijn bijvoorbeeld meerdere argumenten om wél grond te kopen: grond is schaars; de waarde is -gedurende meerder decennia- elke 10 jaar verdubbeld; de rente is laag. Daarentegen is de lage rente wellicht ook een valkuil, hoe lang blijft dit zo? En kun je de (verplichte) aflossing ook dragen? Rekenkundig heeft grond kopen nog nooit uit gekund, anderzijds is grondgebondenheid belangrijker dan ooit.

Dezelfde discussie ontstaat over de fosfaatrechten. Enerzijds: je investeert in lucht, hoe lang blijven ze bestaan, hoe lang blijft de derogatie? Wat zijn de gevolgen van de stikstof regelgeving? Een overweging kan zijn dat de stalcapaciteit aanwezig is, dat er voldoende voer geproduceerd wordt en dat de excretienorm per koe omhoog gaat als de melkproductie stijgt. Er zijn voldoende redenen om de stal “op zijn minst” weer aan te vullen tot het oude aantal. En wellicht geeft het productierechten voor de toekomst.

Overschakelen op biologisch?
Omschakeling naar biologisch is voor een aantal ondernemers een stap te ver. Wij kennen ook ondernemers die het juist voelen als een verademing. Het is een andere wijze van bedrijfsvoering, die bij je moet passen. Voorwaarde is dat je je producten moet kunnen afzetten. Sommige zuivelfabrieken en slachterijen hebben en wachtlijst. Om van gangbaar over te kunnen schakelen naar biologisch vergt doorgaans een termijn van twee jaar. In die periode werk je toe naar biologisch, maar ontvang je nog de gangbare prijs. Kan ik dat financieel overbruggen?

Moet ik verder opschalen?
De ene ondernemer ligt wakker van hoge investeringen, terwijl een ander juist altijd geprikkeld wil worden. De tendens van de afgelopen decennia is schaalvergroting. Enerzijds doordat juist de kleine bedrijven stoppen, anderzijds omdat een ondernemer door moderne technieken meer dieren en hectares per persoon kan bewerken. Met het motto “stilstand is achteruitgang”, gaan ondernemers door in de vaart der volken.

Of kan ik maar beter stoppen?
Wie stopt met zijn bedrijf moet (dikwijls) afrekenen met de fiscus. Grond valt meestal onder de landbouwvrijstelling. De belasting wordt geheven over de meerwaarde van gebouwen en productierechten. Is dat een reden om toch maar door te gaan? In de saneringsregeling voor de varkenshouderij zien we een aantal ondernemers die zich heeft aangemeld, maar toch weer heeft terug getrokken, omdat er onder aan de streep niet voldoende overblijft. Anderen zien het juist als een kans om te kunnen stoppen.

Hoe zit ik zelf in elkaar?
Ik ken mensen die zeer gefrustreerd raken van alle nieuwe regelgeving, en met name van de onzekerheden die er zijn. Anderen zijn heel stoïcijns en maken er elke keer weer het beste van. Die laatste groep leeft ongetwijfeld veel gemakkelijker, maar je kunt je karakter nou eenmaal niet veranderen.

Bedenk dat ambtelijke en onpraktisch regels niet alleen gelden voor de agrarische sector, ook buiten de agrarische sector is dat het geval. Ook een supermarktondernemer moet aan vele regeltjes voldoen en wat te denken van de Zorg en het onderwijs.

Wat u wellicht kan helpen is om zo nu en dan even afstand van uw werk te nemen. Het is niet gemakkelijk, maar neem eens een paar dagen vrij. En als dat echt niet kan, maak een aantal uren vrij om te overdenken: waar ben ik mee bezig, waar wordt ik blij van, waar wil ik over vijf jaar staan.

Een helicopterview die even afstand neemt van de dagelijkse beslommeringen. Ik ken mensen die daarmee hun inzicht vergroot hebben en hun visie hebben veranderd. En daarmee hun werkplezier hebben terug gevonden.

Resumee
Elk bedrijf heeft zijn eigen dynamiek en moet zoeken naar zijn eigen optimum. Wat is wijsheid? Bij alle keuzes die je moet maken is er volgens mij maar één waarheid: doe wat bij jezelf past! Laat je niet leiden door het oordeel van de buitenwereld. Blijf dicht bij jezelf!