Column: Ministerie van LNV moet stikstofbril afzetten
Als een overheid beleid maakt onderbouwd met wetenschap die dun is of niet klopt, kan een overheid dat beleid dan volhouden? Ik denk het niet en dat zien we eigenlijk de afgelopen twee jaar terug in het politieke spel dat gespeeld wordt in Den Haag rond stikstof. Voor de verkiezingen moest koste wat kost de stikstofwet aangenomen worden. Nu er op de onderbouwing steeds meer lijkt af te dingen is het de vraag of dat zo verstandig was. LTO en NAJK steunden de wet, tot afgrijzen van veel boeren maar ook van bijvoorbeeld VVD’ers die ik sprak op provinciaal niveau. Die belangenorganisaties zullen zich nog wel eens achter de oren krabben en moeten nu maar hopen dat er in de Tweede en Eerste Kamer steun komt om die wet bij te stellen. Want daar lijkt het naar toe te gaan.
Het Korenburgerveen
De afgelopen week waren er vier aanleidingen voor een spervuur aan kamervragen richting demissionair minister Schouten. Want dat is de methode om beleid bijgesteld te krijgen in Den Haag. LTO Noord had een ecoloog gevraagd om eens kritisch naar alle rapporten te kijken van Natura 2000-gebied Het Korenburgerveen in Gelderland. Het leverde een rapportje op waar nog steeds in stond dat stikstof een groot probleem was, maar dat onderbouwde die ecoloog alleen niet. Hij schreef dat het met de plantjes beter ging dan je mocht verwachten op basis van de grote stikstofdepositie op het gebied. Derk Boswijk en Jacco Geurts dienden er samen vragen over in en willen nu van de minister weten hoe zij dat verklaart. Ik gok dat haar antwoord gaat zijn dat het vooral komt door de hydrologische herstelmaatregelen, maar dat stikstof nog steeds een groot probleem is.
Edgar Mulder
Dan is het zaak om vast te houden en te blijven doorvragen. PVV’er Edgar Mulder deed alvast een voorzet en formuleerde de vragen iets anders, waardoor de minister niet naar ‘hydrologie’ kan vluchten in haar antwoord. Mulder citeert in zijn vragen dezelfde ecoloog: ‘De stikstofbelasting is wel twee keer zo hoog als bepaalde stikstofgevoelige fauna officieel kunnen verdragen, en toch zijn deze soorten stabiel’ en ‘Met bijzondere stikstofgevoelige soorten als de waterbies, wijdbloeiende rus, heidekartelblad en moerashertshooi gaat het goed’. Of de minister dat kan verklaren? Nou, ik ben benieuwd.
Bos in gestuurd
Een goed voorbeeld van vasthouden en blijven doorvragen, omdat de minister de Tweede Kamer met haar antwoorden het bos probeert in te sturen, kwam van SGP’er Roelof Bisschop. Dat is de tweede aanleiding. Minister Schouten gaf aan dat de eerste resultaten van het onderzoek van Jaap Hanekamp naar de onderbouwing van de kritische depositiewaarden niets te maken had met het Nederlandse beleid. Op zich al een opmerkelijk antwoord, omdat Hanekamp het onderzoek uitvoert in opdracht van Stichting Agrifacts. Volgens mij is algemeen bekend dat die stichting de wetenschappelijke onderbouwing van Nederlands beleid ten aanzien van de landbouw kritisch tegen het licht houdt, en niet het landbouwbeleid in Italië of Thailand. Maar goed, misschien wil de minister tijd winnen of zo, dat is gissen. Stichting Agrifiacts reageerde dan ook snel dat het wel degelijk ging om het Nederlandse beleid, dus nu wil de SGP weten hoe dat zit. Ik denk niet dat de minister de Tweede Kamer nog een keer het bos in kan sturen, want de PVV vond het nu ook aanleiding om vragen over te stellen.
35 procent afwijking
De derde aanleiding komt volledig op het conto van de SGP. Er blijkt volgens de SGP een afwijking te zitten tussen wat er gemeten wordt in natuurgebieden aan stikstofdepositie en waar we in het beleid vanuit gaan. Ik heb even navraag gedaan hoe ze aan die informatie kwamen, maar dat blijkt eigen onderzoek te zijn. In Het Korenburgerveen werkt het beleid met 33 procent meer stikstofdepositie dan uit de meetgegevens blijkt. En in het Binnenveld, een natuurgebied vlakbij Wageningen in Gelderland gaat het zelfs over een afwijking van 35 procent. Dat is nogal wat. Als dat klopt is het mogelijk een verklaring waarom ondanks de veronderstelde hoge stikstofdepositie in Het Korenburgerveen het ook met stikstofgevoelige soorten goed gaat. En dat zou weer betekenen dat de modellen bijgesteld moeten worden, maar nu loop ik wat voor de muziek uit.
Creatief met stikstofdata
Tenslotte de vierde aanleiding. Wederom een onderzoek van Stichting Agrifacts met de titel Creatief met stikstof en wetenschap. Aanleiding voor dit onderzoek was het advies van ABDTopconsult aan de politiek om fors in te zetten op reductie van stikstofuitstoot. Deze groep ambtenaren onderbouwden hun oproep met onderzoek dat niet beschikbaar was. Dat was al raar, maar nu blijkt het om onderzoek van Wageningen Universiteit te gaan in opdracht van het Wereld Natuur Fonds. De onderzoeker blijkt een mooie goede datareeks van natuurgebied het Binnenveld bij Wageningen verrijkt te hebben met andere data om een stikstofeffect te creëren, terwijl vooral hydrologische maatregelen voor een achteruitgang van de natuur hebben gezorgd.
Hier wil Caroline van der Plas van de BoerBurgerBeweging antwoorden op van de minister. Ze voegde er gelijk maar wat vragen aan toe of er een kosten-baten analyse is gemaakt in het kader van het vaststellen van de kritische depositiewaarden. En zo ja of de minister dat onderzoek wil delen. Ik denk dat er geen onderzoek is gedaan en de Nederlandse staat gewoon een blanco cheque heeft uitgeschreven.
Stikstofbril af
Dit is slechts de opbrengst van één week stikstofbeleid in de Tweede Kamer. Ik voorspel dat er nog veel meer aan gaat komen en dat vraagt van het ministerie van LNV een andere houding. Geef openheid van zaken hoe het precies zit, zet de stikstofbril af en stel objectief vast waar het echt niet goed gaat met de natuur en hoe dat is op te lossen. Ik denk dat we daar verder mee komen, het werkt depolariserend en geeft burgers weer meer vertrouwen in de overheid. Volgens mij kan de politiek dat wel gebruiken.
