Weidevogelman: Moddervarken

Een groot deel van het jaar hebben ze een grauw, grijs, bruin verenkleed: „Om niet op te vallen in de modderige rivierdelta’s, om erin op te gaan. Het worden onderduikers. Niet opvallen, verschuilen en in het voorjaar uit de modder herrijzen in een prachtig gekleurd broedkleed”, schrijft Grutto-kenner Gerrit Gerritsen in zijn pas verschenen boek ‘De Hooivogel’.

Muggenlarven

Hij geeft toe, moddervarken is geen vleiende naam, maar wel heel treffend. Volwassen gruttovogels ‘naaien’ met die snavel in de modder, soms wel zestig keer per minuut, als ze zich voeden met muggenlarven. Jonge grutto’s krijgen het in een paar weken onder de knie.

Voor het broeden komen de grutto’s hier naartoe, want in die periode hebben ze de vette en eiwitrijke wormen en emelten nodig. Vorig voorjaar troffen ze in maart nog wormenrijkdom in een zachte bodem, maar half april was dat feest door droogte voorbij. Ze zoeken het zo lang mogelijk in slootranden bij wat hogere waterpeilen en gaan noodgedwongen weer over op vliegen, muggen en muggenlarven.

Zegen

Natte randen van sloten en plassen en ook de plasdrassen zijn dan van groot belang. Zorg dus dat je die op peil houdt en varieer het peil een beetje, om slikkige randen te creëren!
Dit jaar wil je als boer het gras wel uit de grond trekken. Bedenk dan maar dat de natuur nu eens op de hand van de weidevogels is. Nog geen zware snede gras en geen maaiers in het land, is een zegen voor ze. De regen die valt ook.

De natuur haalt dit nog wel in. Als het een beetje warmer wordt, bruist het gras de grond uit. Veel grutto’s zitten vanaf 8 a 10 april op het nest en dus lopen er vanaf 10 mei heel veel kleine kuikens rond, als de maaimachines in de startblokken staan. Bereid je voor op ‘maaien met weidevogelverstand’! Benut deze week nog om te weten waar de vogels zitten en zorg dat er goed kuikenland in de buurt is waar ze veilig mogen zijn.

Tips

1) Ik maak me zorgen als we straks bij warm weer ‘nationale grasmaaidagen’ krijgen. Overleg met vrijwilligers en de weidevogelcoördinator over percelen met nesten en kuikens.

2) Tips voor maaien met ‘weidevogelverstand’:

• De grasopbrengst varieert sterk. Percelen met minder gras en waar vogels zitten, laat die nog even met rust.

• Maai zonder kneuzer!

• Waar je vlot kan doormaaien doe je eerst en dat kun je aan de loonwerker overlaten. Percelen waar je om nesten heen moet werken, kun je beter zelf maaien, als laatste.

• Informeer personeel en vrijwilligers in een groepsapp over gevoelige plekken, ook bij het schudden is dat van belang.

Even voorstellen

Weidevogelman is mijn naam en ik ben dol op weidevogels. Ik observeer ze al mijn hele leven en zit vol met kennis over deze fascinerende diertjes. Daar deel ik graag van uit om je van praktische tips en weetjes te voorzien, die helpen om de weidevogel als onderdeel van de bedrijfsvoering te zien. Met bewondering heb ik naar mijn oom De Weideman gekeken. Hoe hij melkveehouders met zijn kennis en kunde vooruithielp om beter te beweiden. Die ambitie heb ik ook voor het weidevogelbeheer…. En er is nog zoveel kennis uit praktijk en wetenschap die onbenut blijft!