Column: Facebook vraagt: wil ik 5.000-7.000 euro per hectare verdienen met een zonnepark?

Nieuw is dat in mijn timeline op Facebook opeens een betaalde advertentie verscheen van het Drentse bedrijf ‘Grondverpachten.nl’. Of ik jaarlijks 5.000 tot 7.000 euro aan pacht per hectare wilde verdienen en dat voor de komende 25 tot 30 jaar.

Dat wilde ik wel, zij het dat ik als eenvoudige landbouwjournalist geen hectares heb maar vierkante meters waar ook nog een huis op staat. Wel met zonnepanelen op het dak trouwens.

Dat adverteren op Facebook bij iedereen die iets te maken heeft met de landbouw ( dankzij de algoritmes te vinden) geeft goed aan hoe fel de jacht is geworden op landbouwgrond voor zonneparken. Links en rechts verrijzen ze in het land, enorme oppervlaktes spiegelende panelen. Behalve boerenorganisaties en omwonenden maakt het verder niemand veel uit. Gemeenten en provincies proberen een soort beleid te voeren, maar leggen het meestal af tegen die kapitaalkrachtige bedrijven die groene stroom willen maar vooral subsidies en winst ruiken.

Massaal verzet

Vergelijk dat eens met het massale verzet 10, 15 jaar geleden tegen megastallen; voor velen destijds synoniem voor alles wat niet goed zou zijn in de moderne landbouw. Er waren maar weinig burgers die de ooit in Wageningen als hulpmiddel bedachte criteria voor een megastal wisten, maar zoveel dieren bij elkaar, dat kon gewoon niet goed zijn.

En eerlijk is eerlijk, hier en daar zijn grote stallen verrezen zonder veel aandacht voor de omgeving, voor een passende beplanting en een klein beetje architectuur. Maar zelfs de lelijkste en grootste megastal is dus heel klein vergeleken met de steeds grotere zonneparken.

Dat er nu geen massaal verzet is, heeft veel te maken met de publieke opinie; zonne-energie is groen, schoon en duurzaam. Daar kun je je met goed fatsoen als burger of boer niet tegen zijn. Of zelfs maar kritische vraagtekens zetten wat die parken echt opleveren. Wel vindt de meerderheid van de Nederlanders gelukkig dat je die zonnepanelen eerst op het dak moet leggen voordat je er landbouwgrond aan opoffert. Een mooi streven, zonnepanelen die daken, maar de grote jongens die zonneparken willen hebben daar geen boodschap aan.

Massaal verzet is er dus meestal niet, uitgezonderd van boze omwonenden en de landbouw zelf. Enkele jaren geleden werd een boer, meestal zonder opvolger en aardig aan de leeftijd, die in zee ging met zo’n zonneparkbouwer nog wel eens verketterd door collega-boeren. Tegenwoordig is er wat meer begrip voor zo’n keuze, al blijft de grote meerderheid van de Nederlandse boeren dit als een ongewenste ontwikkeling zien.

Minder landbouwgrond

Politici tackelen het verzet door te vragen aan de bouwers of die omwonenden niet een deel van de stroomopbrengst kunnen krijgen, net als bij windturbines. Veel verzet smelt dan weg. Geld smeert, het is een goed doel die groene stroom en wat minder landbouwgrond, daar liggen de meeste burgers ook niet echt wakker van. Het streven van natuurorganisaties om meer landbouwgrond om te zetten in natuur (althans, de gemaakte versie daarvan die we in Nederland kennen) krijgt veel steun (en subsidies). Boeren hebben toch al meer dan genoeg grond, daar kan wel wat aan wonen, werken, vervoer en groene stroom besteed worden, zo vinden ze in de intensieve menshouderij in de grote steden.

Die politiek zelf zit toch al knel; meer woningen, meer wegen en bedrijventerreinen en ook de energietransitie moet slagen. Daarvoor is zon- en windenergie nodig want anders worden clubs als Urgenda boos. Die slepen met succes de regering voor de rechter.

Om de pijn van die enorme oppervlaktes zonneparken nog wat verder te verzachten komen onderzoekers glashard beweren dat het niet slecht is voor bodem of biodiversiteit als je tientallen jaren het grootste deel van het zonlicht wegvangt. Een paar schapen rond laten lopen, wat struiken en boompjes (niet te hoog natuurlijk) en planten er om heen en de biodiversiteit komt niet in gevaar. Dat is toch een beetje van; operatie (zonneparken) geslaagd, de patiënt (het platteland), dood.

Natuurorganisaties hoor je ook bijna niet; die houden zich veel rustiger dan destijds bij de megastallen. Want groene stroom is goed en niemand durft het aan om een hectare natuurgebied vol te leggen met zonnepanelen. Dat laatste willen de natuurorganisaties ook vooral zo houden.

Tekst gaat verder onder de foto.

Opruimkosten

Terug naar Grondverpachten.nl. Gevestigd in het Drentse Roden met volgens eigen zeggen ‘meer dan 120 kapitaalkrachtige en betrouwbare investeerders‘ spiegelen ze op de eigen site mooie vooruitzichten voor grondeigenaren die met hen in zee willen gaan. Er worden tevreden klanten (of toch medewerkers?) opgesomd; ene Hendrik B in Friesland, ene Joris S in Zuid-Holland en ene Ruben P. in Drenthe. Alles is vrijblijvend en alles is mogelijk.

Daar denkt niet iedereen zo over; ook veel anderen hebben blijkbaar op Facebook deze advertentie gekregen. Zoals de Drent Klamer Bos: ‘En als de zaak opgeruimd moet worden zitten de investeerders op een mooi warm eiland en de boeren met het kosten van het opruimen.’

‘Flikker op met die stomme ideeën!’, zegt Chris Visscher ronduit. Theo Schilder noemt het ‘gezichtsvervuiling, voedsel verbouwen veel belangrijker!’ Waarop de Brabantse George van Cranenbroek weer reageert; ‘Voedsel verbouwen belangrijker? Ik merk er niks van. Ze zijn ons boeren liever kwijt dan rijk en voedselproductie levert totaal geen rendement op met opbrengstprijzen van de jaren 70 en 80.’

Waarmee hij een punt heeft. De gewassaldi van 22 akkerbouwgewassen kwamen voor het oogstjaar 2020 uit op gemiddeld ruim 2100 per hectare. Gelukkig was dat in 2019 veel beter; ruim 500 euro per hectare meer…. Zet dat eens af tegen die 5 tot 7.000 euro voor zonneparken. Waar je niks voor hoeft te doen, waar je geen enkel risico van misoogsten of plagen loopt, waar je zittend op de tuinstoelen kunt zien hoe het geld binnenkomt.

Rijk en welvarend

Afgezien van landschapsvervuiling is dat het echte drama van zonne-energie; door ons streven naar groene stroom (met hulp van miljarden aan subsidies) levert een zonnepark twee of drie keer zoveel op als de productie van voedsel. Dat kan alleen in een heel rijk en welvarend land dat zo’n beetje alles belangrijker vindt dan de eigen landbouw.

Eigenlijk is het wonder dat er in Nederland nog boeren en tuinders zijn die voor het werken met dieren en gewassen kiezen en niet voor Grondverpachten.nl.