Fotoserie: 'Aardappelteelt raakt verdienmodel kwijt'

De geboren en getogen Groningse Evelien Drenth (24) legt uit dat het actieplan, anders dan eerdere jaren, direct naar Brussel is gestuurd ter goedkeuring, terwijl het ministerie eerst hadden moeten overleggen met akkerbouwers in Nederland. „Ik weet niet waarom dit niet is gebeurd. Heb er een boel ideeën over, maar duidelijk is me de reden voor het overslaan van overleg met ons niet. Dat is gissen. Ambtenaren willen wellicht geen discussie, bovendien weten ze het zelf allemaal heel goed of zelfs beter.”

Afslachten bloeiende plant

Omdat op het bedrijf van Evelien en haar familie het bouwplan 1:2 is, met om het andere jaar zetmeelaardappelen, vormen die aardappelen de hoofdteelt. Dit betekent dat die aardappelen in de toekomst voor 1 oktober van het land moeten zijn om op tijd het vanggewas te zaaien. „Maar kijk hier. Het is de laatste dag van september, en het loof is nog groen. Dus de aardappelen groeien nog! Moeten we niet-rijpe aardappels oogsten? En wat denk je van de impact die dit heeft op de streek en op Avebe in het bijzonder?” Evelien kan er met haar pet niet bij, ze krijgt er rode wangen van, en legt uit wat de gevolgen zijn. Door alles in één keer te rooien, zal Avebe zich onder meer afvragen waar zo’n piek aan arbeidskrachten vandaan moet komen. En, als we door een ander bouwplan dus areaal inleveren, gaat dat met 10.000 hectare zetmeelaardappelen. „Alleen al het afslachten van de planten in bloei, dan afrijpen, dan oogsten en inschuren en dan nog de groenbemester er voor 1 oktober in… wie bedenkt dat? Elke akkerbouwer had kunnen zeggen dat het zo niet kan.”

Om over de suikerbieten nog maar te zwijgen; die rooien ze vaak pas rond Sinterklaas. „Ofwel, we missen groei van de bieten en de loonwerkers kunnen ons niet allemaal tegelijk bedienen, kan Cosun dit aan? Dit plan heeft verstrekkende gevolgen.”

Dertiende actieprogramma

Vanuit het GrAJK levert Evelien input over de regionale effecten van dit actieprogramma aan het landelijke NAJK. En die levert weer input aan de Haagse beleidsmakers. Het doel is volgens Evelien om een verschil te maken in Noord en Zuid, en de datum van 1 oktober voor vanggewas moet sowieso van tafel. „We willen toekomstperspectief voor jonge boeren. Maar dit beleid geeft geen hoop; het verdienmodel van de Veenkoloniën verdwijnt als sneeuw voor de zon. Wie zal er met dit in z’n achterhoofd ooit nog investeren in een bewaarschuur?” Evelien noemt zichzelf altijd positief, maar ze vraagt zich hardop af hoe dan het achtste, en negende, en dertiende actieprogramma eruit zullen zien.

Stoppen export 'egoistisch'

De maatregelen zijn volgens Evelien dusdanig fors voor met name zand en löss, dat het niet werkbaar is. Doel is dus nu om de regels ofwel geheel van tafel te krijgen, maar daar heeft de blondine een hard hoofd in, maar dan tenminste werkbaar te maken. Haar notitieblokje ligt ongeopend voor haar op tafel, ze weet precies wat ze wil zeggen, en is te bovendien zo druk met praten dat de koffie erbij in schiet. „Als belangrijk akkerbouwland exporteren we voedsel en pootaardappelen over de hele wereld; het zou egoïstisch zijn om daar mee te stoppen. De plantaardige sector heeft een grote relevantie ooit tevoren.”

In de regiokrant die dit weekend in de bus valt, staat het hele artikel over de strijdbare jonge Groningse akkerbouwster in zake het Zevende Actieprogramma Nitraatrichtlijn.