Waterschap Rijn en IJssel vraagt komende vijf jaar veel van de landbouw

De klimaatverandering is een van de speerpunten in het waterbeheerprogramma. Door tegen 2050 geen fossiele brandstoffen meer te gebruiken en het gebied van het waterschap robuuster in te richten, hoopt het waterschap de invloed van klimaatverandering te verminderen, zoals extreme droogte en piekbuien.

Het robuuster maken van het watersysteem vraagt om een 'herbezinning op de inrichting van het overgrote stedelijke en voornamlijk landbouwgebied', schrijft het waterschap. ‘Het wegvallen van de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) heeft het Rijk gedwongen om concrete en kortetermijnoplossingen te vinden zodat de kwetsbare natuurgebieden niet nog verder achteruitgaan. Een groot deel van die oplossing wordt gezocht in de landbouwsector. We zien kansen om transitie in de landbouw te verbinden aan de opgaven voor water, natuur en landschap en daarbij ook de landbouwproductie economisch houdbaar te verduurzamen.Ook zien we een belangrijke verbinding met het versterken van de biodiversiteit waar wij als waterschap een belangrijke rol kunnen spelen door ruimte te bieden voor flora en fauna op onze dijken en langs onze watergangen.’ Als voorbeeld hiervan noemt het waterschap de inrichting van de Ecologische Verbindingszones en de verbetering van de waterhuishouding in het Gelders Natuurnetwerk (GNN) en de Natura 2000-gebieden. In totaal gaat het waterschap op 76 locaties (verdeeld over stedelijk en landelijk gebied) het watersysteem aanpassen.

Doelen voor de landbouw

Specifiek voor landbouw zet het waterschap in op precisielandbouw, betere benutting van het jaarlijks neerslagoverschot en het verbinden van een scala aan functies in het buitengebied voor het ontwikkelen van een overkoepelende en integrale aanpak. Dit zijn de landbouwtransitie, energiestransitie, uitspoeling van meststoffen in drinkwaterwinning, stikstof, het verbeteren van de drinkwaterkwaliteit, natuurherstel en biodiversiteitsherstel. In het waterbeheerprogramma 2022-2027 wordt niet gesproken over de bijdrage die het stedelijk gebied of de natuur zou kunnen leveren, op het herinrichten van het watersysteem na. Het waterschap gaat ervanuit dat het stedelijk gebied de komende vijf jaar groeit en het woningtekort zal oplopen tot 400.000 woningen.

In het waterbeheerprogramma staat dat Rijn en IJssel niet wil dat de agrarische sector een belemmering vormt voor het halen van de waterkwaliteitsdoelen. ‘Goed omgaan met nutriënten is een gedeeld belang’, zegt het waterschap daarover. ‘Een optimale benutting betekent minder verliezen, voor zowel de boer als naar het watersysteem. Kennis over het functioneren van het bodem- en watersysteem en emissie reducerende maatregelen wordt doorlopend ontwikkeld binnen samenwerkingen als de Vruchtbare Kringloop Achterhoek (VKA), kennisplatforms, keukentafelgesprekken en in gebiedsprocessen.’

Gebieden

Hoewel er diverse taken op het bordje van de landbouw zijn gelegd in dit waterbeheerprogramma, wordt niet concreet benoemd hoe de landbouw tracht een bijdrage te leveren aan de landbouwtransitie, energiestransitie, uitspoeling van meststoffen in drinkwaterwinning, stikstof, het verbeteren van de drinkwaterkwaliteit, natuurherstel en biodiversiteitsherstel.

Enkel wordt vernoemd hoe in de gebieden Schipbeek-Buurserbeek, Berkel, Baakse Beek Oude IJssel en Liemers Veluwe verschillende DAW-projecten (Deltaplan Agrarisch Waterbeheer) zijn gestart om zoveel mogelijk water vast te houden. Het waterschap verwacht dat deze projecten de komende jaren breder worden opgepakt door middel van DAW-inspiratiebijeenkomsten en de koppeling met het programma 'Elke druppel de grond in'. In deze gebieden streeft het waterschap ook naar het verminderen van de ‘belasting vanuit de landbouwsector’ en gaat het in gesprek met de oosterburen om de belasting vanuit Duitsland te verminderen.

In het gebiedsproces Winterswijk zijn gebiedspartijen met elkaar in gesprek om een integrale aanpak van stikstof, natuur en biodiversiteit, circulaire economie/energie, transitie landelijkgebied, Nationaal Programma Landelijk Gebied, droogte/klimaat, woningopgave en nutriëntenproblematiek in de landbouw te realiseren.

Het volledige waterbeheerprogramma is hier te lezen.