Lokale metingen ammoniak, fijnstof en stikstofdioxide

Het nieuwe onderzoek van Universiteit Utrecht naar de luchtkwaliteit maakt deel uit van het thema Toekomstbestendige Landbouw binnen de Regio Deal Foodvalley. In die deal werken kennisinstellingen, overheden en ondernemers samen aan de transitie naar een duurzaam en gezond voedselsysteem.

Sensoren

‘De komende jaren experimenteren we met innovatieve technieken om de landbouw te verduurzamen, vertelt onderzoeker Wietske Dohmen van de Universiteit Utrecht. 'Om mogelijke effecten van deze verduurzaming op de lokale luchtkwaliteit in beeld te brengen, zetten wij een fijnmazig meetnetwerk op. De wetenschappers plaatsen sensoren in leefgebied (dorpen en steden), in natuurgebied en rond veehouderijen.’

Nauwkeurig en lokaal

Het uitrollen van zo’n meetnetwerk is volgens Dohmen een enorme onderneming met grote meerwaarde. ‘Het meetnetwerk geeft straks een nauwkeurig beeld van de lokale luchtkwaliteit. Dat is waardevolle informatie voor de regio; voor inwoners, beleidsmakers, boeren en onderzoekers. Door inzicht in de hoeveelheid ammoniak, fijnstof en stikstofdioxide weten we straks nauwkeuriger wat het effect is van de uitstoot van veehouderijen op de lokale luchtkwaliteit en de maatregelen om uitstoot te verminderen.’

Nu alleen modellen

Dohmen vertelt dat men tot nu toe voornamelijk modellen gebruikt om de hoeveelheid vervuilende stoffen in te schatten. ‘Het meetnetwerk geeft straks de werkelijk gemeten hoeveelheid. Met die data kunnen we de modellen verbeteren en de luchtkwaliteit en het effect van veehouderijen beter inschatten.’

Meerwaarde

Dit regionale meetnet heeft vanwege het fijnmazige karakter veel meerwaarde ten opzichte van de al bestaande meetnetten. ‘Momenteel liggen er slechts ongeveer tien meetpunten in de regio. Bovendien meet het meetnetwerk ook in landelijk gebied, waar veehouderijen staan. Voorbeelden van bestaande meetnetten zijn het Landelijk Meetnet Luchtkwaliteit en het Meetnet Ammoniak Natuurgebieden.’

Meetkast in achtertuin

De wetenschappers betrekken ook inwoners van de deelnemende gemeenten bij het onderzoeksproject. ‘Mensen die benieuwd zijn naar de luchtkwaliteit in hun achtertuin én graag willen meehelpen aan een groot onderzoek, kunnen zich aanmelden. Een sensorkastje in hun achtertuin meet vervolgens drie jaar lang de luchtkwaliteit. Over een tijd kunnen deelnemers de luchtkwaliteit in hun regio online bekijken en in de toekomst hopen de onderzoekers dat de data voor iedereen beschikbaar komt.’

Duurzame landbouw

‘Binnen het thema Toekomstbestendige landbouw koppelen we wetenschap en praktijk’, vervolgt Dohmen. ‘Op veehouderijen gaan we aan de slag met innovatieve concepten om de landbouw duurzamer te maken. We werken aan het introduceren van circulair veevoer, verbeteren van de bodemvruchtbaarheid, verder terugdringen van de uitstoot van ammoniak en fijnstof, creëren van nieuwe verdienmodellen voor agrariërs én het versterken van de verbinding tussen boeren en inwoners.'

Alle mogelijke effecten

‘Vervolgens wordt er gekeken wat het effect is van de duurzame concepten op de buitenlucht, kwaliteit van bodem en water, en gezondheid en welzijn van vee. ‘Belangrijk is’, zegt Dohmen tot slot, ‘dat we niet naar één effect kijken, maar naar alle mogelijke effecten. Met die integrale aanpak willen we voorkomen dat we één probleem oplossen, maar ergens anders een probleem veroorzaken.’