Column: Beginnersfoutje voor de minister van Natuur

Een nieuwe minister die gevraagd is om een coalitieakkoord uit te voeren, zal zich in eerste instantie aan dat akkoord houden. Niet zo verrassend natuurlijk, maar het is wel interessant om te zien hoe in dit geval Christianne van der Wal kijkt naar wat er is opgeschreven over natuur en stikstof in het coalitieakkoord en hoe ze antwoordt op vragen en voorstellen van de Tweede Kamer. Dat geeft een indruk hoe ze de komende drie jaar beleid gaat maken en uitvoeren. Mijn eerste indruk na het debat luidt dat ze de lijn van Carola Schouten doorzet. Zowel in beleid als in communicatie.

Stichting Certificering SNL

Caroline van der Plas van de BoerBurgerBeweging wilde van de minister weten waarom natuurorganisaties niet afgerekend worden op hun prestatie. De tijd van een ‘goed gesprek’ tussen provincies en natuurorganisaties is volgens haar voorbij. Minister Van der Wal las de antwoorden van haar ambtenaren voor, net zoals Schouten dat ook jaren deed bij dit onderwerp. Ze verwees naar de onafhankelijke stichting Certificering SNL die eens in de drie jaar audits uitvoert en daar heeft ze vertrouwen in.

Opvallend was dat de minister geen antwoord kon geven op een vraag van Roelof Bisschop van de SGP over notabene diezelfde stichting Certificering SNL. Bisschop vertelde de minister dat de grote natuurorganisaties, de zogenaamde terrein beherende organisaties zoals Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en de provinciale landschappen, hun kwaliteitssystemen niet op orde hebben. Ik schreef daar al een paar keer over en het staat ook jaarlijks in de jaarrapportage van de stichting. Minister Van der Wal kende die rapporten niet en vroeg Bisschop om ze door te sturen.

Ambtenaar = minister

Ik kan me best voorstellen dat de nieuwe minister die rapporten zelf niet kent. Ze dreunt bij de beantwoording vaak grotendeels de antwoorden op van haar ambtenaren. Dan is het gek dat haar ambtenaren de stichting Certificering SNL wel kennen als controleur en bij een volgende vraag niet weten wat die stichting precies rapporteert. Naar aanleiding van mijn artikelen hebben diverse Tweede Kamerleden vragen aan de vorige minister gesteld over deze stichting en toen zijn er ook antwoorden gekomen. Daarvoor moesten diezelfde ambtenaren die jaarrapporten nakijken, dus de rapporten zijn wel degelijk bekend op het ministerie.

De vorige minister van LNV legde mij persoonlijk uit dat enkel de minister aangesproken kan worden op het werk van ambtenaren volgens het principe ambtenaar = minister. Ik neem dan ook aan dat de minister hier nog even een hartig woordje over spreekt intern, want ze wordt zo wel een beetje voor de leeuwen geworpen. En dat verdient een nieuwe minister niet of je het nou eens of oneens bent met haar beleid.

Kritische depositiewaarden

Roelof Bisschop van de SGP hield de minister ook voor dat het Planbureau van de Leefomgeving had vastgesteld dat de kritische depositiewaarde een indicator is en geen norm om op te sturen. Waarom dat wel gebeurd door de overheid is dat ecologische data ontbreekt van de Natura 2000-gebieden. Daardoor kan een onafhankelijke rechter niet toetsen of het goed of slecht gaat in een natuurgebied en blijft enkel de berekende sikstofdepositie over als norm om op te toetsen bij vergunningverlening.

Databank

Bisschop wilde weten waar de databank blijft waar Eerste en Tweede Kamer al een tijdje om vragen, zodat duidelijk is voor iedereen of het goed of slecht gaat in de gebieden. Een databank gevuld met soorten en bodemanalyses. Caroline van der Plas van de BoerBurgerBeweging vroeg ook om gestructureerd bodemonderzoek om uitsluitsel te krijgen over oorzaken van de staat van de natuur. En Thom van Campen van de VVD vroeg de minister hoe ze kijkt naar de Ecologische Autoriteit die er zou moeten komen volgens het coalitieakkoord. De VVD ziet daarin een oplossing om ontspanning te krijgen op het stikstofdossier. Caroline van der Plas herinnerde de VVD er nog even fijntjes aan dat dit een idee was van de BoerBurgerBeweging, maar dat terzijde.

Juridische onontkoombaarheid

De antwoorden van de minister waren toch wat teleurstellend. In de eerste plaats hamerde ze op snelheid en versnellen van het stikstofbeleid. Hoe dat er precies uit ziet kon ze nog niet zeggen, maar daar stuurt ze binnenkort een brief over aan de Tweede Kamer. Ze noemde daarbij dat juridische onontkoombaarheid de eerste stap is die gezet moet worden. Daarmee blijft ze voorlopig op de kritische depositiewaarden zitten als norm.

Geen helder antwoord

Thom van Campen probeerde via een interruptie duidelijk te krijgen of de minister ook monitoring van de natuur en het opzetten van zo’n autoriteit een plek in de wet wilde geven, zodat de rechter ook iets anders krijgt om op te toetsen. De vraag was helder, maar het antwoord niet. De minister wil eerst binnen de gebiedsaanpak natuurdoelen hebben en vervolgens komen er natuurdoelanalyses. Of die onderdeel worden van de wet gaf ze niet aan. Ook hier verwees ze naar een brief die medio maart verschijnt, dus het is even afwachten of daar meer in komt te staan.