Column: Catch-22 rondom vergunningverlening

Regel 1: Is uw bedrijf al emissiearm? Ja, ga naar regel 2. Is uw bedrijf nog niet emissiearm? Ga dan naar regel 3.
Regel 2: Heeft u geïnvesteerd in erkende emissiearme vloeren? Ja, ga dan naar Regel 3. Nee, dan zit u voorlopig goed, tenzij nieuwe onderzoek aantoont dat de werking niet optimaal is.
Regel 3: Wacht tot duidelijk is welke emissiearme systemen echt goed werken, maar wacht niet langer om een goed plan te maken om tijdig een rechtsgeldige vergunning in huis te hebben.

Wie de Brabantse situatie van veehouders probeert te begrijpen komt op bovenstaand schema uit. De Provincie Brabant heeft als enige provincie in Nederland extra regels opgesteld om de uitstoot van de veehouderij al op 1 januari 2024 flink te reduceren. Alle stallen dienen dan emissiearm te zijn.

Ruim 2200 stallen

Hoe groot die uitdaging is liet de provincie uitzoeken door het bureau Connecting Agri & Food. Deze week kwamen de cijfers naar buiten. Ruim 2200 stallen moeten nog worden aangepast. De opgave is eigenlijk nog groter, maar het bureau schat in dat er veel bedrijven gaan stoppen waardoor die stallen in 2024 geen dieren meer huisvesten.

De verschillen tussen sectoren zijn groot. Twee op de drie vleeskuikenstallen voldoen al aan de nieuwe eisen van de interim-verordening. Voor varkensstallen is dat bijna de helft. De grootste uitdaging ligt bij melkveestallen waar slechts één op de vijf voldoet.

De vraag is of het allemaal wel haalbaar is om de deadline van 1 januari 2024 te halen. Leg je zo’n vraag neer bij een juridisch onderlegd omgevingsspecialist of bij een overheid dan zeggen ze dat het allemaal nog kan. Maar 1 januari 2024 is minder dan twee jaar. Provincie Brabant geeft in ieder geval aan dat ze de capaciteit qua vergunningverlening op peil heeft, dus daar zit als het goed is geen extra vertraging. Desondanks moeten aanvragers van een nieuwe vergunning die nodig is om de stallen aangepast te krijgen rekening houden met een procedure van een half jaar, voordat er een vergunning ligt. Van de 22 maanden die nu nog resten zijn er dan nog maar 16 over. En dan volgt er een periode met grote onzekerheden.

Vergunningprocedure

In de eerste plaats hoort bij een vergunningsaanvraag een wettelijke inspraakprocedure. Wordt er geen bezwaar aangetekend dan is de vergunning met circa twee maanden definitief. Dan blijven er nog 14 maanden over voor het realiseren van de aanpassingen. Dat zou genoeg moeten zijn en als er veel aanvragen tegelijk komen wordt het wellicht nog spannend in de uitvoering, maar dan ga ik er vanuit dat de Provincie een oogje toeknijpt.

Wordt er wel bezwaar aangetekend, en die kans is reëel, dan is het onduidelijk hoe lang het gaat duren. Maar 16 maanden en mogelijkheden tot hoger beroep is dan echt niet genoeg. De vraag is wat de Provincie dan gaat doen. Ook dat is nog niet duidelijk.

Subsidiegelden

Provincie Brabant wacht ondertussen met smart op een deel van de 25 miljard die het kabinet klaar wil zetten, zodat de provincie de emissiebeperkende maatregelen kan subsidiëren. Die regeling is er nog niet en het is nog onduidelijk wanneer die er wel komt. Navraag bij het ministerie levert op dat het ministerie eind maart-begin april met een hoofdlijnenbrief komt over de stikstofaanpak. Het geld uit de pot waar Brabant naar kijkt is gekoppeld aan die aanpak. En die aanpak gaat uit van gebiedsplannen en doelen. Dat moet in de zomer van 2023 definitief zijn en pas daarna komt het geld beschikbaar voor de maatregelen. Voor sommige gebieden zou dat ook sneller kunnen, als de opgave minder groot is en een provincie de plannen eerder klaar heeft. Dat traject loopt dus niet gelijk op met het Brabantse beleid.

Er bestaat al wel een andere subsidiepot met honderden miljoenen euro’s. Het eerste deel daarvan is vrijgegeven voor onderzoek naar emissiereducerende maatregelen. In de loop van dit jaar komt ook het deel beschikbaar voor de aanpassingen zelf. Wanneer precies is nog niet duidelijk. De vraag is wel welke maatregelen er dan subsidie kunnen krijgen, omdat de rechter niet langer alle RAV-gecertificeerde systemen erkent. Dat maakt het lastig om nu al goede plannen te maken, terwijl de plannen eigenlijk al ingediend hadden moeten zijn om alles op tijd klaar te hebben. De realiteit bevestigt dat.

Rechtbank Den Bosch

Deze week verschenen er twee boeren voor de rechtbank in Den Bosch. De MOB vecht hun vergunningen aan. De ene veehouder heeft al geïnvesteerd in een emissiearme stalvloer. De ander wil daar in investeren. De reden: op tijd klaar zijn voor 1 januari 2024. Ze hebben alles keurig volgens de regels gedaan en zijn op tijd begonnen. Gezien de eerdere uitspraken van rechters, is de kans groot dat beide bedrijven nieuwe plannen moeten maken. Als dat de uitkomst is, zijn ze terug bij af. Ik heb het dan nog niet eens over de economische haalbaarheid van de investeringen.

De politiek heeft het de hele tijd over perspectief bieden aan de bedrijven die door willen en dat kan door bedrijven op te kopen die willen stoppen. LTO Nederland voelde zich deze week zelfs geroepen om het op te nemen voor de kabinetsplannen en hielp met het verdedigen van die lijn. Ik vraag me vooral af, hoe dan?