Maatregelen tegen predatie van weidevogels

Als het in een bepaald gebied niet goed gaat met weidevogels, kan dat door predatie komen. Het is belangrijk om dit eerst uit te zoeken voordat maatregelen worden genomen.

Directe maatregelen zijn gericht op de predator, indirecte maatregelen maken het landschap minder geschikt voor predatoren. Volgens kenners van onder meer de jagersvereniging heeft een combinatie van maatregelen de grootste kans op succes.

Voordat men maatregelen gaat nemen tegen predatie, moet onderzocht worden of het tegenvallende weidevogelsucces veroorzaakt wordt door predatie. Sovon Vogelonderzoek heeft daarvoor een beslisboom (zie hieronder) gemaakt.

Tekst gaat verder onder beslisboom.

Gebied ongeschikt maken

Een eerste stap die elke boer meestal zonder veel moeite kan nemen is het gebied ongeschikt maken voor predatoren. Denk aan het weghalen van schuilplekken en nestelgelegenheden zoals struiken, oude leegstaande schuurtjes en bomen. Een hermelijn zoekt bijvoorbeeld beschutting bij heggen, muurtjes, oevers en rietzomen. Vliegende predatoren zitten graag in hoge bomen om zo goed de weidevogels of veldmedewerkers in de gaten te kunnen houden.

Ook het afschermen van een gebied waar veel weidevogels zitten, kan voorkomen dat grondpredatoren hun slag slaan. Dat kan door plaatsen van een raster of stroomdraden rond het te beschermen gebied. Er zijn verschillende soorten rasters en zelfs complete sets te krijgen in Nederland.

Vallen

Wie door predatie veel nesten en weidevogelpullen ziet verdwijnen, zal de drang hebben om de predator ‘uit de weg te ruimen’. Alleen mag een boer volgens de wet niet veel doen om een predator voorgoed te stoppen. Voor het plaatsen van vallen is vaak een ontheffing nodig behalve voor het gebruik van een kastval voor de vos. Een gevangen dier mag de boer niet doden. Een ingeschakelde jager mag dat vaak wel. Daarbij heeft diegene die de val plaatst zorgplicht voor het gevangen dier. Dat houdt in dat er water in de kooi moet zijn en dat de val elke twee dagen wordt gecontroleerd. Een boer mag een gevangen predator verplaatsen, maar meer ook niet.

Tekst gaat verder onder foto's.

De Krefelder Fuchsfalle is een vangkooi met dubbele ingang. Dit vergroot de vangkans; schuwe dieren stappen namelijk eerder in een doorloopval dan in een inloopval. Als vuistregel geldt dat het dier qua afmetingen in de helft van de doorloopval moet passe

Nog een kastval met doorloop. Deze val is zo geplaatst dat wanneer een predator naar de overkant wil, hij wel door de val heen moet lopen.

Dit is een val voor een vliegende predator zoals de kraai.

Met de kofferval kunnen vossen of steenmarters gevangen worden. Op de bovenkant van de val zit een net. Vangen van een vos vraagt een grotere maaswijdte dan vangen van hermelijn of steenmarter. Andere dieren die per ongeluk in de val terechtkomen moeten n

Ontheffingen

In de Wet natuurbescherming staat dat het verboden is om in het wild levende dieren opzettelijk te vangen om ze te doden. Dit geldt ook voor predatoren. Wel zijn er een paar landelijke uitzonderingen. Zo mogen kraaien en vossen gevangen en gedood worden omdat ze in het hele land schade veroorzaken. De middelen die daarvoor gebruikt mogen worden, staan in de Regeling natuurbescherming (art. 3.3 en 3.4). Kraaien mogen landelijk gezien door de jager met toestemming van de grondgebruiker gedood worden met geweer, hond en jachtvogels waarbij ook niet-levende lokvogels, lokfluiten en lokvoer gebruik mogen worden.

Vossen mochten eerder ook overdag bejaagd worden en in enkele gebieden ook 's nachts. Na een rechtszaak aangespannen door Animal Rights en Fauna4Life is een besluit van de minister waarin stond dat vossenjacht overdag mogelijk was komen te vervallen. De Jagersvereniging plaatst enkele kritische kanttekeningen bij de uitspraak van de rechtbank en bespreekt met andere partijen hoe de negatieve gevolgen van deze beslissing kunnen worden beperkt.

Verschil op provinciaal niveau

Wie andere predatoren wil vangen en doden moet op landelijk of provinciaal niveau een ontheffing aanvragen. In de aanvraag moet voldoende en deugdelijk onderbouwd nut en noodzaak worden aangetoond en zal men aan de wettelijke kaders moeten voldoen.

Wat gedaan mag worden tegen predatie, verschilt per provincie. In Friesland zijn enkele pilots geweest waarbij, na vergunningaanvraag, in sommige gebieden steenmarters gevangen mochten worden. Ook voor het gebruik van bepaalde middelen voor het bejagen van predatoren kan een ontheffing worden aangevraagd. Denk aan het gebruik van een lichtbak om ‘s nachts te jagen. Een ooit gegeven ontheffing geeft echter geen zekerheid voor de toekomst. Ontheffingen kunnen (half)jaarlijks worden geëvalueerd en gewijzigd of gelden vanaf afgifte van de ontheffing maar voor een bepaalde periode. Wie wil weten wat er op zijn of haar percelen mag, doet er goed aan te informeren bij een wildbeheereenheid, jagersvereniging of agrarisch collectief

Agrio (uitgever van deze website) heeft de afgelopen periode aandacht besteedt aan het thema predatie. Hierin werd behandeld wat predatie is, welke predatoren er zijn en wat hun kenmerken zijn en hoe een boer maatregelen kan nemen om predatie te voorkomen. Bekijk via de linkjes hieronder de andere artikelen over predatie.

Tekst: Sandra Wilgenhof

Tijdens stages ontwikkelde Sandra een passie voor de landbouwsector. Haar studie Dier- en Veehouderij in Dronten combineerde ze met een minor en stage journalistiek. Als redacteur schrijft ze al enkele jaren nieuws en achtergrondartikelen over de landbouwsector.

Beeld: Agrio