Column: Opkoopregeling maakt van PAS-melder piekbelaster

Het ministerie van LNV heeft grote haast om zo snel mogelijk stikstofruimte te vinden voor woningbouw, infrastructuur en vliegvelden. En niet voor de natuur. Die indruk blijft achter na het bestuderen van de ‘Regeling provinciale aankoop en beëindiging veehouderijen nabij natuurgebieden tranche 2’ en ‘Resultaten quick scan natuurdoelanalyses’.

Quickscan

Laat ik beginnen met de quickscan. Het doel van deze quickscan van minister Van der Wal is om een eerste snelle indruk te krijgen van de opgave die er ligt om stikstof te reduceren en de natuur te herstellen. Hiervoor zijn natuurdoelanalyses per Natura 2000-gebied nodig, maar die zijn er nog niet. Over een jaar dienen die wel klaar te zijn. De quickscan is in feite alleen maar een rekenexercitie. Eerst is gekeken naar de stikstofgevoelige habitattypen die volgens het ministerie op landelijk niveau in slechte staat zijn. Vervolgens is er gekeken in welke Natura 2000-gebieden deze voorkomen en hoe de kritische depositiewaarden van deze habitattypen zich verhouden tot de stikstofdepositie zoals Aerius die weergeeft. Zit er een habitattype tussen met een kritische depositiewaarde die lager is dan de huidige depositie, dan komt het gebied op de groslijst als probleemgebied. Zo bleven er 114 Natura 2000-gebieden over.

Snelle check

Vervolgens is er een snelle ambtelijke check gedaan en vielen er 24 gebieden af, omdat ‘duurzaam herstel van de natuur’ daar goed mogelijk is. Voor die ambetelijke check hebben de ambtenaren niet de laarzen aangedaan om even snel in het gebied te kijken. Zelfs openbaar toegankelijke analyses zijn niet bekeken. Het Natura 2000-gebied Eilandspolder bijvoorbeeld is op de lijst blijven staan, terwijl de natuurkwaliteit in dat gebied van het enige stikstofgevoelige habitattype veenmosrietland goed is. Dat bracht de Provincie Noord-Holland eind vorig jaar zelf naar buiten. Dat rapport ligt op het Provinciehuis op een bureau en is digitaal te vinden.

Greenpeace

Op deze vooral rekenkundige manier ligt er nu een lijst met 91 Natura 2000-gebieden. Bij deze gebieden moet straks uit de natuurdoelanalyses blijken welke extra maatregelen er nodig zijn om de natuur weer te herstellen. Zit je met jouw bedrijf bij één van deze 91 gebieden dan neemt de kans dus toe dat jouw bedrijf de komende jaren in beeld komt voor opkoop, onteigening of sterke stikstofreductie. Klein detail is dat de minister als basis voor deze quickscan een rapport gebruikt dat in opdracht van Greenpeace is opgesteld. Blijkbaar ziet de minister en haar ambtenarenapparaat de oplossing van het stikstofvraagstuk op dezelfde wijze als deze actiegroep.

Opkoopregeling

Je zou verwachten dat de opkoopregelingen zich dan ook richten op deze 91 gebieden, maar dat is niet het geval. De lijst met gebieden in de nieuwe opkoopregeling die provincies in staat stelt om veehouderijlocaties op te kopen is veel langer. En het gaat hier ook niet om het streven naar opkoop van echte piekbelasters, maar om in heel Nederland stikstofruimte te creëren voor andere sectoren. De regeling is namelijk zo opgezet dat twee procent van de veehouderijlocaties rondom alle stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden in aanmerking komen voor de opkoopregeling. En dat leidt tot bijzondere situaties, want de stikstofdruk op Natura 2000-gebieden verschilt nogal.

Drempelwaarde

Daarom heeft de minister per Natura 2000-gebied een drempelwaarde bepaald. Voor de Veluwe is die veruit het hoogst met 23.783 mol per hectare per jaar. Op plek twee staat Brabantse Wal met 4671 mol, etc. Helemaal onderaan bungelen Canisvliet, Eilandspolder en het Haringvliet met respectievelijk 2, 2 en 1 mol. Dit zijn superlage deposities.

PAS-melders

Even ter herinnering. PAS-melders konden onder de afgeschoten wetgeving geen vergunning aanvragen, omdat ze nauwelijks stikstofdepositie veroorzaakten in Natura 2000-gebieden. De grens lag daarbij op 1 mol per vierkante kilometer (hexagoon in Aerius). De minister neemt nu als drempelwaarde de totale som van alle depositie op alle hexagonen samen. Om dat even te verduidelijken heb ik een bedrijf die voldoet aan de definitie van PAS-melder in Aerius calculator gezet.

Aerius calculator

Het gaat dan om een melkveebedrijf met 100 koeien en 60 stuks jongvee met een traditionele roostervloer op 2500 meter van het stikstofgevoelige Natura 2000-gebied Eilandspolder. In dat gebied zijn 5 hexagonen stikstofgevoelig en de depositie van deze hexagonen tel je dan bij elkaar op. Voor dit bedrijf is dat 0,48, 0,61, 0,63 , 0,66 en nog een keer 0,66 mol stikstof. Samen is dat 3,04 mol. Dat ligt boven de nieuwe drempelwaarde van 2 mol die de minister stelt voor het gebied. Dus een bedrijf dat nauwelijks voor depositie zorgt, ver van een Natura 2000-gebied af ligt en eerst een PAS-melder was, wordt door de minister nu opeens gezien als piekbelaster. En het bijzondere van dit voorbeeld is dan ook nog dat het met de stikstofgevoelige natuur in dat gebied volgens ecologische inventarisaties goed gaat. Het geeft vooral aan hoe ver het kabinetsbeleid afgedwaald is van de realiteit.