Natuurorganisaties aan tafel bij Remkes: afzwakken stikstofdoelen onbespreekbaar

Onder andere Greenpeace, Natuur en Milieu, Natuurmonumenten, Mobilisation for the Environment en het Wereld Natuur Fonds schuiven vandaag aan bij gespreksleider Johan Remkes om te praten over de stikstofcrisis. Namens het kabinet zitten minister Christianne van der Wal (Natuur en Stikstof) en en Rob Jetten (Klimaat en Energie) aan tafel.

In de vershillende inbrengen is te lezen dat het afzwakken van de stikstofdoelen, vijftig procent reductie voor 2030, geen optie is. Dit in tegenstelling tot wat boerenorganisaties in de media melden dat er ruimte is om de doelen naar 2035 te verschuiven. Wat verder overeenkomst is dat organisaties allemaal vooral maatregelen bij de de landbouw schrijven, omdat deze de grootste stikstofuitstoter is. Ook zijn ze, net als stikstofminister Christianne van der Wal, een voorstander van een integrale stikstofaanpak.

Greenpeace

Greenpeace noemt het stikstofdebat een wirwar aan cijfers, percentages en jaartallen. De natuurclub benadrukt dat we zijn vergeten waar het debat over gaat: het beschermen en herstellen van de natuur. Greenpeace vindt dat alle sectoren die bijdragen aan de stikstofuitstoot nu aan zet zijn. 'Het is onbegrijpelijk dat er nog steeds geen plannen liggen om grote vervuilers als Schiphol en Tata Steel te laten bijdragen aan de oplossing. We snappen dat boeren hier boos over zijn en steunen hen dan ook in hun pleidooi dat alle sectoren moeten bijdragen. Al levert de landbouwsector verreweg de grootste bijdrage aan de stikstofcrisis, het druist tegen ieder rechtvaardigheidsgevoel in dat andere sectoren tot nu toe uit de wind worden gehouden', schrijft het in een verklaring.

Om de natuur meer te beschermen, noemt de natuurorganisatie de drastische krimp van de veestapel als een kans voor de regering. Daarnaast moet de overheid boeren helpen met de omslag naar een ecologisch landbouwsysteem op basis van een goed verdienmodel. Boeren die al ecologisch bezig zijn, moeten meer ondersteund en betrokken worden bij de omslag van de landbouw.

Natuurmonumenten

Natuurmonumenten noemt drie zaken: de urgentie om te versnellen, de noodzaak om problemen integraal aan te pakken en de boeren (en de rest van de samenleving) duidelijkheid te geven door een duurzaam perspectief te bieden. Bij het eerste punt is de organisatie van mening dat het versnellen van 2035 naar 2030 later in het proces lucht geeft. Als maatregel daarvoor wordt de opkoop van piekbelasters genoemd en het treffen van een goede financiële regeling voor boeren die willen stoppen. 'Daarmee halen we druk van de ketel: dat is niet alleen goed voor de natuur, maar helpt ook om de vergunningverlening weer op gang te krijgen.' Verder vindt Natuurmonumenten dat er niet eenzijdig op stikstof gefocust moet worden: het ook moet gaan over natuurbescherming, waterkwaliteit, klimaat en mest. Een integrale aanpak voorkomt dat boeren elke paar jaar met een nieuwe eisen worden geconfronteerd: het geeft een langjarig en juridisch houdbaar perspectief, aldus de organisatie.

Ook moeten boeren aan toekomstperspectief worden geholpen. Hiervoor reikte Natuurmonumenten met andere groene clubs enkele handreikingen aan, zoals het ontwerpen van een afbouwpad voor het gebruik van kunstmest, gewasbeschermingsmiddelen en geïmporteerd veevoer. 'Geef boeren ondernemerszekerheid via ondersteuning (in kennis en geld) en met langjarige regelingen voor het leveren van publieke diensten. Betaal boeren voor het omzetten van landbouwgrond naar landschapsgrond: het bevordert extensivering en een ecologische bedrijfsvoering.'

MOB

Mobilisation for Environment, de organisatie van Johan Vollenbroek, is van mening dat een halvering van de veestapel in 2030 noodzakelijk is. Als kanttekening hierbij plaatst de organisatie dat dit niet hoeft te leiden tot een halvering van het aantal (vee)boeren en al helemaal niet van het totale aantal agrarische ondernemers. Mogelijk zijn er zelfs meer akkerbouwers nodig.

Deze reductie kan niet alleen bereikt worden met het uitkopen en onteigenen; MOB vindt ook dat de latente ruimte zo spoeding mogelijk zonder vergoeding ingenomen moet worden, het extern salderen per direct moet stoppen en het intern salderen alleen nog met de werkelijke gerealiseerde emissie mag, niet meer met de latente ruimte. Daarnaast wil de organisatie moratorium op de nieuwe veestallen en vergunningen daarvoor, biomassacentrales, industriële vergisters, snelwegen en vliegveld(en).

Proces

Naast de inhoudelijke inbreng doen Greenpeace en MOB ook uitspraken over het proces. Zo roept Greenpeace premier Mark Rutte op om alsnog aanwezig te bij het gesprek met de natuurorganisaties. Dit is vooralsnog niet het geval. MOB gaat vooral in op de houding van de minister-president. De club vindt dat als Rutte wordt gevraagd naar de reden waarom het kabinet op vijftig procent reductie van stikstofuitstoot koerst, hij steeds met het statement komt dat de rechter ons daartoe dwingt. MOB noemt dat een gezagsargument, en gaat geheel voorbij aan waar het werkelijk om gaat.

De voorzitter van het kabinet en daarmee hét boegbeeld van het regeringsbeleid laat het volgens MOB consequent na om te benadrukken dat het in stand houden van biodiversiteit juist in het belang is van de landbouw zelf. 'Het kabinet heeft dus de kans niet gegrepen om de stikstofcrisis te presenteren als dat wat het is: een gezamenlijk maatschappelijk probleem. Aldus heeft het polariserende tendensen laten voortwoekeren. Het zal een hele toer worden om de geest weer in de fles te krijgen', concludeert de organisatie van Vollenbroek.