Waterschap Rijn & IJssel verondiept sloot in strijd tegen droogte

In de jaren 80 van de vorige eeuw werd tijdens een ruilverkaveling een 2,5 meter diepe sloot langs een perceel van melkveehouder Erwin Nijrolder gegraven. Die sloot moest ervoor zorgen dat water van landbouwpercelen tijdens natte perioden zo snel mogelijk werd afgevoerd.

Maar deze aanpak is inmiddels achterhaald. Met vier droge jaren in vijf jaar tijd wordt het steeds belangrijk om water juist zo lang mogelijk vast te houden, legt waterschapbestuurder Peter Schrijver dinsdag op een weiland bij Nijrolder uit. „We zitten hier in een gebied met kleine watersystemen waar het water bij het lang uitblijven van regen op een gegeven moment op is.”

Hellend gebied

De sloot ligt verkeerd, beaamt ook Daniël Nieuwenhuis, gebiedsmakelaar bij waterschap Rijn & IJssel. „Het ligt in een hoogte en door een ondergrondse natte waterader wordt water te snel afgevoerd. Hierdoor loopt het water van de percelen te snel weg. Dat heeft een negatief effect op de zowel de aangrenzende landbouwpercelen als natuurgebieden, zeker in tijden van droogte.” Omdat dit perceel in een sterke hellend gebied ligt is het gebruik van een droogtestuw geen optie.

Langs het weiland start het waterschap in het kader van het programma ‘Elke druppel de grond in’ daarom met het verondiepen van sloten om water langer vast te houden.

Beregenen geen optie

Nijrolder is voor de aanvoer van water volledig afhankelijk van neerslag. Zijn bedrijf ligt op een plateau met droge zandgrond. Er zijn geen sloten, beken of kanalen die water toevoeren. Beregenen kan hij ook niet vanwege dikke waterondoorlatende lagen in de ondergrond.

Een paar jaar geleden nam de melkveehouder al maatregelen tegen de droogte door middel van het aanleggen van acht stuwen in sloten langs zijn hoger gelegen percelen. Ook legde hij een drainagesysteem aan welke het water langer vasthoudt. Met een positief effect. „Je kunt zien dat het perceel nog iets groen is”, vertelt Nijrolder. Desondanks groeit het gras door de droogte nu niet meer op zijn percelen.

Om in de toekomst beter bestand te zijn tegen de gevolgen van droogte verondiept aannemingsbedrijf Hoftijzer in opdracht van waterschap Rijn & IJssel de 2,5 meter diepe sloot. Het loonbedrijf brengt de diepte van het watersysteem terug tot 50 centimeter onder het maaiveld. Daarnaast krijgt de sloot een stuw waarmee de waterafvoer kan worden geregeld.

Droogtestuw

Het idee is dat door de ondiepere sloot het waterafvoer wordt vertraagd en het grondwaterpeil stijgt. De melkveehouder is niet bang dat dit tot wateroverlast leidt. „Je kunt beter een paar dagen last hebben van water dat op het perceel blijft staan dan een langere tijd van droogte.”

Het deels dempen van de sloot is een van de maatregelen die het waterschap kan nemen om water langer vast te houden. Een aantal jaren geleden promootte Rijn & IJssel het gebruik van skippyballen in duikers bij boeren in droge gebieden. Ook plaatste het waterschap droogtestuwen in kleine watersystemen om water langer vast te houden, maar deze maatregelen zijn voor Nijrolder ontoereikend.

5 miljoen euro

De kosten van het verondiepen van de watergangen van het waterschap neemt Rijn & IJssel voor haar rekening in het kader van het programma Elke druppel de grond in. In totaal stelt het waterschap daar 5 miljoen euro voor beschikbaar. Een melkveehouder die zijn eigen sloten wil aanpakken betaalt daar zelf voor. „Maar er zijn bestaan wel subsidies om boeren financieel te ondersteunen”, benadrukt Schrijver.

Naast het project bij Nijrolder kijkt het waterschap momenteel ook bij zeven tot acht boeren in haar werkgebied naar mogelijkheden om sloten te verondiepen. Het initiatief hiervoor ligt bij de boer. Hij of zij kan bij het waterschap in het kader van het programma aan de bel trekken om te kijken wat mogelijk is om water langer vast te houden, aldus Nieuwenhuis.