Dalende trend nitraat in Gelders grondwater
Het onderzoek werd enkele dagen geleden als Statenstuk gedeeld met de Gelderse Statenleden en kwam vorige maand uit. De meetgegevens komen uit 2021. De metingen zijn uitgevoerd in alle beschikbare peilbuizen van het Landelijk Meetnet Grondwater (LMG) en Provinciaal Meetnet grondwater (PMG) binnen Gelderland. Het veldwerk werd uitgevoerd door drinkwaterbedrijf Vitens.
14 procent
Uit de metingen blijkt dat in 14 procent van de meetpunten de concentratie nitraat nog hoger is dan de Europese 50 mg/l-norm. Nitraat komt verhoogd voor op de hogere zandgronden (Veluwe, Achterhoek en de stuwwal van Nijmegen) waar het nitraat niet afgebroken kan worden. Daar zit het grondwater te diep en ontbreekt de afbraakstof pyriet. Gelderland voldoet aan de Europese norm van 20 procent.
Ook bij andere stoffen (onder meer aluminium, cadmium en sulfaat) die samenhangen met de vermesting van de bodem is een positieve, dalende trend. Alleen betekent minder nitraat niet direct minder verzuring, melden de onderzoekers. ‘De conclusie is dat er nog steeds problemen zijn met vermesting, verzuring en verspreiding van metalen via het grondwater, maar dat de trend overwegend dalend is’, schrijven zij in het rapport. Voor parameters van vermesting als kalium en chloride wordt de norm of streefwaarde niet tot nauwelijks overschreden.
Beekdalen
Ondanks de positieve trend staan er wel ingrijpende maatregelen op stapel. Volgens het provinciebestuur hadden de maatregelen tot nu toe een vrijwillig karakter. Gelderland dient hierbij vooral als uitvoeringsinstantie, want de Nitraatrichtlijn wordt vastgesteld door de landelijke overheid. Omstreden plannen zoals bufferstroken in gebieden met beekdalen komen niet vanuit de lokale overheid. ‘Op grond van de Nitraatrichtlijn zou eigenlijk nergens in Nederland boven de 50 mg/l nitraat mogen worden gemeten. Om ons drinkwater echt goed te beschermen en ook aan de Europese normen te voldoen, vraagt dit traject in de toekomst een (strenger) vervolg’, schrijft gedeputeerde met de portefeuille water Peter van ’t Hoog (CU).
In Gelderland is er traject ‘Waterwijs Boeren’. Van ’t Hoog: ‘Streven is om met vrijwillige maatregelen in de landbouw de nitraatconcentratie op gebiedsniveau gemiddeld onder de 50 mg/l te krijgen.’
Geneesmiddelen
Een punt van aandacht zijn nieuwe stoffen die in het grondwater voorkomen. Zo zijn er over de hele provincie gezien ten opzichte van 2015 twee keer zoveel geneesmiddelen aangetroffen bij de verschillende meetpunten. Gelderland telt bijna 150 meetpunten voor grondwater.
