Nederland verliest derogatie mede door te weinig bestrijding van mestfraude
Carola Schouten, de huidige interim en voormalig minister van LNV, deed in 2020 vier beloftes aan de Europese Commissie: strengere controles op mestfraude in een aantal regio's, meer mestfraude-inspecties op varkensbedrijven, de invoering van een digitaal systeem om mesttransporten te volgen en een nieuw sanctiebeleid.
Uit onderzoek van de NOS blijkt dat het ministerie van LNV zich aan geen van deze toezeggingen heeft gehouden. Mede daardoor heeft Nederland volgens Haagse en Brusselse bronnen geen verlenging van de derogatie gekregen. Een andere reden die meespeelde om de uitzonderingspositie van Nederland niet langer toe te staan, is dat de Commissie strenger is geworden op het gebied van natuur en klimaat en de gebrekkige kwaliteit van het Nederlandse grondwater.
Als oorzaak voor het niet nakomen van de beloftes noemt het ministerie van LNV de coronamaatregelen en longcovidklachten bij mestfraude-inspecteurs.
Minder controles
Schouten wist in 2020 al dat Brussel hamerde op strengere mestfraude-controles. De derogatie werd toen met twee jaar verlengd zodat het ministerie van LNV kon laten zien dat het aan de slag ging met de bestrijding van mestfraude.
De minister beloofde destijds om extra controles uit te voeren in regio's waar de kans op mestfraude groot is. Het gaat om de Peel, de Veluwe en in Twente. Daar zou Nederland de handhaving 'volledig uitvoeren'. Maar in plaats van dat er meer keuringen kwamen, daalde het aantal juist. In de Peel werden in 2018 nog 1000 controles uitgevoerd, tegenover 650 in 2021. Ook de inspecties op varkensbedrijven om mestfraude op te sporen, namen af. Hoewel het ministerie toezegde dat jaarlijks 5,5 procent van de bedrijven een fysiek bezoek zou krijgen, is op 4 procent van de bedrijven in 2021 daadwerkelijk een inspecteur langsgeweest.
Een opvallend detail is dat in de periode van 2018 tot 2021 het aantal inspecteurs in de rest van het land, met uitzondering van de hierboven genoemde 'risicogebieden', juist toenam. Daar zijn blijkbaar wel genoeg controleurs beschikbaar.
Andere beloftes
De andere twee beloftes van Schouten aan de EU zijn ook niet nagekomen. Het invoeren van een Realtime Vervoersbewijs Dierlijke Meststoffen (rVDM), waarmee het mesttransport digitaal gevolgd kan worden, gaat vanaf 1 januari 2023 in. Het ministerie had alleen aan Brussel beloofd dat dit in 2021 al in werking zou zijn. Hetzelfde geldt voor een nieuw sanctiebeleid voor mestfraudeurs. Deze is er nog niet, terwijl het ministerie aan de EU toezegde dat er in juni 2020 een besluit daarover zou klaarliggen.
