Overijssel streeft naar fonds: 'Boeren moeten beloond worden voor prestaties'

Tijs Holtkuile heeft met zijn familie een melkvee- en vleesvarkensbedrijf in Wijhe (OV). Daar houden ze een gedeelte van de varkens volgens het Wroetvarkens-concept. Het vlees verkoopt de familie zelf thuis, via een voedselcoöperatie in het nabijgelegen dorp Broekland en aan afnemers uit de regio. Deze afzet vindt de familie belangrijk om zo ook het verhaal achter hun varkenslapjes te kunnen vertellen.

Het verhaal achter het Wroetvarken-concept mocht Holtkuile ook vertellen tijdens de bijeenkomst in Vilsteren. „Ik kon mijn verhaal wel goed vertellen. Zo heb ik uitgelegd dat het creëren en ontwikkelen van een verdienmodel weerbarstiger is dan soms gesteld wordt. Er zitten best wat haken en ogen aan.” Daarover kreeg hij ook vragen vanuit de zaal. „Vragen zoals: Is het reguliere vlees niet te goedkoop? En hoe gaat de samenwerking met een slager die ook meerwaarde wil creëren? Je legt dan het verhaal uit dat ze ook met je door willen gaan, nu de kostprijs voor onze varkenshouderij hoog is. Dat is een mooie samenwerking tussen ons bedrijf en de slager."

Toekomst

Naast Holtkuile zijn eigen verhaal mocht vertellen, volgde de jonge boer ook het verhaal van de andere sprekers, waaronder de erfcoaches. Dat is zeker iets dat hij meeneemt naar huis. „Ik ben de oudste thuis en heb twee broertjes die ook wel geïnteresseerd zijn om bij ons thuis te komen werken. Hoe ga je het bedrijf inrichten naar de toekomst toe? Moeten we nog andere markten verkennen? Ik denk dat het zeker nuttig is dat we nog een keer een erfcoach uitnodigen. Naar aanleiding van de verhalen die ik hoorde van andere boeren die een erfcoach hebben, denk ik dat het wel bij onze familie past. We spreken over het algemeen veel uit, maar ik denk dat er toch wel kleine persoonlijke dingen zijn die je niet weet van elkaar. Het is belangrijk om die met zo’n coach te bespreken voor de toekomst van het bedrijf.”

De onafhankelijkheid noemt Holtkuile sterk aan de erfcoaches. „Dat maakt het laagdrempeliger. Je hebt gauw vertegenwoordigers op je erf die een bepaald groepje aantrekt. Dat is bij een erfcoach niet zo. Ze zien en spreken heel veel verschillende mensen. Niet alleen boeren, maar ook andere mensen die op het platteland leven. Daardoor krijg je ook goede andere inzichten in wat je het beste kunt doen met je bedrijf.”

Het onafhankelijke dat Holtkuile in het vorige kader benoemt, horen Hendry van Ittersum en Babke Roeterdink vaker. Beide zijn erfcoach bij Stimuland.

„Boeren vinden het fijn dat ze even kunnen sparren en alles op tafel kunnen leggen, zonder dat we er iets mee hoeven", vertelt Roeterdink. „We hebben geen commercieel belang. We zitten er voor de mensen en hebben ook oog voor de 'zachte kant'. Dat wordt gewaardeerd. De erfeigenaar bepaalt uiteindelijk wat hij/zij wil doen. Dat ze daardoor zelf de regie houden, vinden mensen waar we mee werken, prettig."

In Vilsteren mochten de twee erfcoaches aan de gedeputeerden en aanwezige boeren uitleggen wat hun werk precies inhoudt. Wat van vraagstukken komen ze bijvoorbeeld tegen? „Dat is heel divers", noemt Van Ittersum. „Hoe ziet de toekomst van het bedrijf eruit? Wie neemt het over? Je hebt het ook over verbreding, een andere bedrijfsvoering, bedrijfsbeëindiging en wonen op het erf bijvoorbeeld. Al die zaken passeren de revue. Soms integraal: bijvoorbeeld een combinatie van uitbreiden en wonen op het erf, maar ook apart." Roeterdink vult aan: „We merken wel vaak dat als er één vraag binnenkomt, er ook andere dingen spelen. Tijdens de keukentafelgesprekken haal je dat op. Als je een gesprek hebt over het verwijderen van asbest, dan kan het best zijn dat er ook zaken op het sociaal-emotionele vlak naarboven komen."

Ze denken dat hun boodschap goed is overgekomen bij de aanwezigen. Van Ittersum: „Ik denk dat het college een heel goed beeld heeft gekregen van hoe het er in het werkveld aan toegaat en hoe de inzet van de provincie uitpakt. Ons verhaal is volgens mij goed uit de verf gekomen."

Stip op horizon

Om hun werk te vergemakkelijken, zou de overheid meer duidelijkheid voor de lange termijn moeten geven. Roeterdink: „Er zijn genoeg boeren die willen stoppen omdat ze geen opvolger hebben. Ze bieden dan het bedrijf voor verplaatsing aan, maar de overheid werkt daar tot nu toe niet aan mee omdat het beleid niet heel ver is. Dan denk ik: doe daar wat mee. Boeren willen best bewegen, maar geeft ze een opdracht op de lange termijn en zet ze ermee aan de slag. Daarbij moeten ze niets iets opgelegd krijgen, maar zelf aan de slag kunnen."