Hoofdredactie: Verwarring over dode kalveren

We hadden ons ingesteld op een aantal reacties, maar het liep storm met telefoontjes, mailtjes en reacties op Prikkebord en via sociale media. In de eerste dagen na de publicatie waren de reacties redelijk voorspelbaar. Vanuit melkveehouders waren er over het algemeen twee typen reacties. De grootste groep stoorde zich aan de foto bij het artikel, maar vond het een goede zaak dat het onderwerp op de kaart werd gezet. Ik noem hier nog maar even dat de foto puur ter illustratie is geplaatst om het onderwerp journalistiek krachtig neer te zetten. Op de foto staan geen te lichte kalveren die zijn afgespoten en de eigenaar van de kalveren en de locatie hebben ook geen enkele relatie met het artikel. De redactie koos voor dit beeld omdat er geen foto voor handen was van te lichte afgespoten kalveren. Dit kwam er het meest in de buurt, maar gezien de vele reacties zal de redactie de volgende keer bij zo’n onderwerp langer stil staan bij zo’n afweging.

Imagoschade

De andere groep melkveehouders, die kleiner van omvang was, ontkende het probleem ook niet, maar vroeg zich af waarom uitgerekend een uitgeverij met boeren als klant zo’n onderwerp moest brengen. Het levert imagoschade op en er zou allang aan een oplossing worden gewerkt, dus een publicatie was onnodig en alleen maar ten nadele van de sector. De vraag om wel of niet te publiceren had de redactie zichzelf natuurlijk ook gesteld, want ook wij zitten niet te wachten op extra imagoschade voor de sector. Dat er aan een oplossing werd gewerkt, wisten wij ook, maar we wisten ook dat er al heel lang aan een oplossing wordt gewerkt. En omdat er allerlei belangen spelen rondom kalveren was het maar zeer de vraag of er op korte termijn wel een oplossing zou komen. Voor ons dus geen argument om het onderwerp niet te brengen.

Genuanceerd

Het punt van imagoschade leverde meer hoofdbrekens op. Gezien de aantallen kalveren die werden gemeld door twaalf verschillende bronnen verspreid door heel Nederland, konden we ons niet voorstellen dat dit niet naar buiten zou komen. Wanneer dat gebeurt, zo is de ervaring, wordt het door de algemene media over het algemeen erg eenzijdig gebracht en vaak uit zijn verband getrokken. Als landebouwdeskundigen brengen wij het onderwerp met de nodige nuances en in de juiste context. Een eventuele discussie die daar op zou volgen start dan in ieder geval met de juiste informatie. Daarom zijn we tot publicatie over gegaan.

Verkapte bedreigingen

Vanuit de kalverhandel werd vooral negatief gereageerd, en zelfs negatiever dan we hadden verwacht. Er kwamen zelfs verkapte bedreigingen binnen aan het adres van de redactie en er werd meerdere keren door verschillende personen uit de handel gevraagd om rectificatie omdat het onzin was wat we schreven. Het administratiesysteem van de Stichting Veehandelscentrum Noord Nederland werd daarbij aangevoerd als bewijs dat de aantallen met een factor 100 waren overdreven. De redactie kreeg twee schermafbeeldingen van dat systeem toegestuurd waaruit moest blijken dat we er naast zaten. Om een goed beeld te kunnen vormen vroegen we om cijfers van een langere periode, maar het bestuur van de stichting, die hier over moest vergaderen, besloot die informatie niet toe te sturen. Dat deden ze wel naar onze collega uitgever Boerderij en die maakten daar een nieuwsbericht van. Vervolgens kwamen er weer nieuwe reacties binnen bij de redactie met de strekking dat we beter journalistiek werk moesten doen, want Boerderij toonde aan dat ons verhaal niet klopte.

Cijfers en werkelijkheid

Wij weten niet of Boerderij journalistiek onderzoek heeft verricht naar de te lichte kalveren, maar het bericht was enkel een weergave van de officiële cijfers vanuit dat administratiesysteem. Het bericht geeft vooral aan dat er verschil zit tussen de officiële cijfers en wat er daadwerkelijk gebeurt. Dat werd bovendien nog eens extra bevestigd, omdat er in de loop van de week meer reacties bij ons binnen kwamen van mensen, die de redactie nog niet had gesproken, maar de strekking van het artikel onderstreepten. Reacties van kalverhandelaren, dierenartsen en het bedrijfsleven.

Anoniem

Maar net als de mensen die we spraken voor het artikel wilden deze mensen ook niet met naam worden genoemd. Journalistiek gezien een zwak punt, maar blijkbaar heerst er angst in de sector om dit publiek te maken. En helemaal onterecht is die angst niet, want er kwamen veel negatieve reacties binnen bij Vestjens. Zijn naam stond in de foto die bij het artikel was geplaatst. Terwijl er nog bij stond dat de foto ter illustratie diende om duidelijk te maken dat er geen link was tussen de foto en het artikel, werd dat niet door iedereen zo begrepen. En vonden een aantal mensen uit de sector het blijkbaar nodig om zich op hem af te reageren. Iemand die wel de vuile was buiten hangt, kan hetzelfde overkomen of nog erger.

Oplossing

Het verschil tussen de officiële cijfers en de praktijk kunnen wij als redactie ook nog niet verklaren, maar is wel een vraag die beantwoord dient te worden. En dat vinden een aantal Tweede Kamerleden inmiddels ook die daar vragen over hebben gesteld aan de staatssecretaris. Maar belangrijker nog is dat er een oplossing wordt gevonden voor die te lichte kalveren. Wij als redactie hopen dat dat vooral prioriteit krijgt van iedereen in de sector die iets met kalveren van doen heeft.

Mocht u de behoefte hebben om te reageren op de discussie of op bovenstaand artikel, mail dan naar r.ellenkamp@agrio.nl.