FDF veegt de vloer aan met advies over PAS-melders door de Landsadvocaat

Pels Rijcken concludeerde dat afzien van handhaving in principe wel kan, maar dat dit niet eenvoudig is te bewerkstelligen. Vooral aan extern salderen zitten haken en ogen volgens de Landsadvocaat (Pels Rijcken). Ook zou er bij het helpen van PAS-melders sprake kunnen zijn van ongeoorloofde staatssteun.

'Selectief en onjuist'

FDF heeft het advies dat er nu ligt en door minister Christianne van der Wal (Natuur & Stikstof) al naar de Tweede Kamer is gestuurd uitgebreid juridisch getoetst. FDF: 'En is tot de conclusie gekomen dat het Beleidsadvies van de Landsadvocaat selectief en onjuist is. De Landsadvocaat heeft de rechtspraak van de Afdeling (De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State) verkeerd uitgelegd, heeft zich van ‘cherry picking’ bediend en heeft essentiële argumenten die in het voordeel van PAS-melders kunnen pleiten al dan niet bewust buiten beschouwing gelaten.'

Op meerdere punten is er volgens FDF meer mogelijk dan de Landsadvocaat in het advies schetst. In sommige gevallen zijn er geen woorden aan bepaalde juridische zaken vuil gemaakt, terwijl dit wel had gemoeten. Dat laat jurist Max Hazekamp weten, die namens FDF de toetsing uitvoerde.

De bevindingen van FDF:.

1. Anders dan de Landsadvocaat heeft gesteld, zijn een concreet zicht op legalisatie en de onevenredigheid van de voorgenomen handhaving niet de enige bijzondere omstandigheden die aan handhaving in de weg kunnen staan. Te denken valt niet uitsluitend aan een beroep op het rechtzekerheidsbeginsel en het vertrouwensbeginsel.

Als sprake is van bijzondere omstandigheden die aan handhaving in de weg staan, moet het bestuursorgaan (provincie) van handhaving afzien. Door een geslaagd beroep bij de rechter op zodanige bijzondere omstandigheden kan handhaving inderdaad worden voorkomen

2. Anders dan de Landsadvocaat heeft gesteld, is niet uitgesloten dat het evenredigheidsbeginsel aan handhaving in de weg staat. De Landsadvocaat heeft verschillende uitspraken aangehaald, waarin de colleges van gedeputeerde staten van de provincies niet toereikend hadden gemotiveerd waarom het evenredigheidsbeginsel in de concrete gevallen aan handhaving in de weg stond, maar een krachtiger motivering kan het tij doen keren. Dat laatste volgt reeds uit een recente uitspraak van de voorzieningenrechter van de rechtbank Den Haag, die door de Landsadvocaat voor het gemak buiten beschouwing is gelaten.

3. De u bekende toezegging van de minister dat 'niet actief zal worden gehandhaafd', kan de conclusie rechtvaardigen dat PAS-melders zich met succes kunnen beroepen op het vertrouwensbeginsel. Dat zal in ieder geval spoedig zo zijn, als de handhaving ambtshalve geschiedt. De Landsadvocaat heeft daaraan geen woorden gewijd.

4. Dat de PAS-melders te goeder trouw hebben gehandeld en in essentie door knullige wetgeving zijn misleid, kan de conclusie rechtvaardigen dat PAS-melders zich met succes kunnen beroepen op het rechtzekerheidsbeginsel. Ook daaraan heeft de Landsadvocaat geen woorden gewijd.

Ongeoorloofde staatssteun?

5. Van staatssteun door de voorkeursbehandeling van PAS-melders bij de verdeling van vrij te komen stikstofruimte is waarschijnlijk geen sprake. De steun is het resultaat van onrechtmatige wetgeving en kan, gelet op de wet en wetsgeschiedenis, worden gezien als een vergoeding van schade in natura. Bovendien blijft door de voorkeursbehandeling verdere schade uit, die bijvoorbeeld het resultaat kan zijn van handhaving. Ten slotte kan niet worden gezegd dat de steun, de handel beïnvloedt of kan beïnvloeden tussen de verschillende lidstaten van de EU. Daarom is niet voldaan aan twee van de vier cumulatieve voorwaarden om te kunnen spreken van staatssteun.

6. Als al sprake is van staatssteun, kan de steun niettemin geoorloofd zijn. Het belang van voedselzekerheid staat hoog op de agenda van de Europese Commissie. Als de steun mocht uitblijven, zal de voedselzekerheid in Nederland ernstig geweld worden aangedaan. Een groot deel van de Nederlandse agrariërs dreigt dan te verdwijnen door handhaving.

Lees hier de volledige juridische toetsing van FDF. De belangenbehartiger hoopt dat Tweede Kamerleden de drie kantjes gebruiken voor Kamervragen aan de minister over het afzien van handhaving bij PAS-bedrijven.