Opinie Bart Kemp: Gaat een Landbouwakkoord de sector perspectief brengen?

Inmiddels zijn de kaarten in de provincies en binnen het kabinet opnieuw geschud. Ook is er nieuwe informatie wat een ander licht werpt op het Landbouwakkoord. Dat roept de vraag op: Is het verstandig nú een Landbouwakkoord te sluiten? Gaat het boeren helpen, of juist niet?

Perspectief. Daar zou het concreet over moeten gaan in het Landbouwakkoord. Wat kan ons dan een beter perspectief geven? Ik noem een aantal punten, en meteen erbij of dit in het Landbouwakkoord geregeld gaat worden. Aan het einde van deze opinie trek ik de conclusie.

Gelijk speelveld

Een gelijk speelveld binnen Europa. We kennen allemaal de voorbeelden van producten die geïmporteerd worden terwijl we ze hier niet meer op die manier mogen produceren. Een gelijk speelveld gaat er niet komen. Europese afspraken en handelsverdragen staan dit in de weg, én partijen in de coalitie willen geen handelsbeperkingen. Ook willen retailpartijen vrij kunnen blijven handelen.

Een sterkere positie voor de primaire producent in de keten door een bodemprijs en ketenafspraken? Dit stuit op weerstand bij de verwerkende industrie en politieke partijen binnen het kabinet.

Derogatie

Een volgende derogatie? Er is ons verzekerd dat dit een kansloze route is. Zelfs als Renure mag worden toegepast wil de EU het gebruik hiervan aftrekken van de aanwending van 170 kg N uit dierlijke mest.

Reductie

Houdbare vergunningen, een legale situatie voor PAS-melders en interimmers, en juridisch houdbare innovaties? Gaat niet geregeld worden in een akkoord, ook omdat Den Haag een forse reductie wil realiseren. De waarheid is helaas dat de komende jaren geen zicht is op legalisering en dat Den Haag nog geen begín heeft gemaakt met het juridisch houdbaar maken van innovaties.

Een ‘nieuw’ verdienmodel door het leveren van ecosysteemdiensten dan, structureel geld voor bloemetjes en bijtjes zeg maar? Gaat niet gebeuren! Een realistische vergoeding mag niet van Brussel wegens staatssteun, bovendien wil een aantal coalitiepartijen hier niet structureel jaarlijks twee miljard voor uit de Rijksbegroting reserveren en is er nauwelijks marktpotentie, aldus een nieuw rapport over dit onderwerp.

KDW

Over de Kritische Depositie Waarde (KDW) uit de wet en geen beleid op basis van modellen en aannames dan? Alweer niet, de huidige beleidsvoornemens staan niet ter discussie in het akkoord, het huidige regeerakkoord is leidend, en er is nog geen enkele ruimte binnen het kabinet om daarvan af te wijken.

Wat is er dán te halen in een Landbouwakkoord?

Wel, er kunnen heus wel wat afspraakjes gemaakt worden die wat pijn verzachten, wat subsidie voor ‘transitie’, geld voor persoonlijke begeleiding, verdere stappen richting duurzame ketens binnen Nederland met redelijke prijzen voor de boer, dat soort afspraken. Maar de overheid (inclusief IPO en de ‘natuur’) wil vooral afspraken maken over hoe en wanneer wij als boeren hún doelen gaan halen.

Voorkeursrecht

Over gronden met beperkingen en extensivering in overgangsgebieden, zand- en veengronden en beekdalen bijvoorbeeld. Over hoeveel krimp van de veestapel en reductie van emissie binnen welke termijn. Over een GVE-norm met afstandscriterium voor mestplaatsing. Over een verbod op aanwending van onbewerkte dierlijke mest uit intensieve sectoren. Over het inzetten van het voorkeursrecht op alle Nederlandse landbouwgrond door de overheid. Over een afwegingskader met betrekking tot gebieden met beperkingen. Waarbij het leidende uitgangspunt is: Geen doelbereik = geen budget.

Natuurlijk zullen er door de besprekingen best wat scherpe randjes af gaan of wat punten tijdelijk naar de achtergrond verdwijnen. Maar de leidende uitgangspunten, een grote herinrichting en transitie van het platteland blijven staan! We móéten allemaal in transitie, wél of géén verdienmodel. En wanneer er een akkoord komt, mét of zónder handtekening ligt er een basis waarvandaan verder gewerkt kan gaan worden. ‘De sector zat er immers bij’ zal Den Haag zeggen! Zie als voorbeelden het Noordzeeakkoord en het Klimaatakkoord. Beide nooit ondertekend door de vissers of de agrarische sector, maar ze zaten erbij, en het wordt gewoon uitgevoerd!

Openbreken

Daarom:

Nú is de Haagse politiek eerst aan zet, om het regeerakkoord open te breken en het NPLG naar de prullenbak te verwijzen! Het gaat hierbij niet om de discussie 2030 of 2035.
Nú zijn de provincies eerst aan zet, om akkoorden te sluiten op een basis met draagvlak, zonder dwang, zonder gronden met beperkingen, en niet op basis van de KDW en Aerius.

Een Landbouwakkoord sluiten op bovenstaande basis op dit moment zal ons als boeren per saldo alléén veel schade gaan brengen, waar we vele jaren last van zullen hebben! En voor velen zullen de afspraken in het akkoord het einde betekenen.

Wijsheid

Wij wensen ieder op zijn plaats die hierin verantwoordelijkheid draagt veel wijsheid toe in het nemen van verstandige besluiten mét draagvlak onder boeren!

Bart Kemp, voorzitter Agractie Nederland.