Minister: 'Initiatiefnota BBB en JA21 haalt land niet van stikstofslot af'

BBB en JA21 stellen in de nota voor om de Kritische Depositie Waarde (KDW) in de wet te vervangen voor de Staat van de natuur en een drempelwaarde van 1 mol per Natura 2000-gebied in te stellen. Daarmee zou dan de vergunningverlening weer op gang gebracht kunnen worden. BBB-beleidsmedwerker Henny Verhoeven, die de nota schreef, gaf onlangs in een uitgebreid interview met Agrio Uitgeverij aan dat ze hoopt dat haar stuk niet nodig.

De minister waardeert de manier waarop er door de partijen nagedacht wordt om een uitweg te vinden uit de stikstofcrisis. Ook steunt ze de achterliggende gedachten, maar de voorstellen uit de nota bieden op dit moment nog geen soelaas om de vergunningverlening vlot te trekken. 'Er wordt hiermee namelijk niet voldaan aan de verplichtingen die volgen uit de Vogel- en Habitatrichtlijnen', schrijft de minister.

Minder stikstof nodig

De rechter heeft overheden namelijk op verschillende momenten duidelijk gemaakt dat een substantiële, zekere daling van stikstofdepositie noodzakelijk is om te voldoen aan de Europese verplichtingen van de Vogel- en Habitatrichtlijnen. Van der Wal: 'Een substantiële en blijvende vermindering van de depositie is een cruciale voorwaarde om natuurdoelen te realiseren. Het is dus nodig om te sturen op minder stikstof, als onderdeel van het tegengaan van verslechtering en het bereiken van een landelijk gunstige staat van instandhouding.'

Resultaatverplichting

In de initiatiefnota wordt gesteld dat in theorie de resultaatverplichting uit de wet kan worden gerealiseerd zonder dat het effect heeft op de Natura 2000-gebieden met een negatieve trend. Dit is niet zo volgens de minister. Dit heeft te maken met de onontkoombaarheid. 'Dit betekent dat geborgd moet worden dat met de aanpak de nationale- en Europese doelen worden gehaald. Een alternatief voor de formulering van de resultaatverplichting verandert niets aan de juridische verplichtingen.'

Drempelwaarde

Het invoeren van de drempelwaarde ziet het kabinet niet als een mogelijkheid vanwege gerechtelijke uitspraken. Van der Wal verwijst naar de bekende uitspraak van de Raad van State uit 2019, waardoor het land stil kwam te liggen, en de recente Porthos-uitspraak. Hieruit blijkt volgens haar dat er eerst stikstofreductie nodig is, om de ondergrens van een drempelwaarde te kunnen verhogen. 'In het initiatiefvoorstel ontbreekt een stevig pakket aan additionele maatregelen waarmee de verwachte effecten van een hogere ondergrens worden ondervangen'.

Hierdoor is dit op dit moment juridisch onzeker. 'Pas als de druk op de natuur afneemt, ontstaat meer ruimte om meer activiteiten toe te staan en voor een generieke ondergrens.'

Sturen op ammoniak en stikstofoxiden

In de initiatiefnota stellen de partijen ook voor om het beleid op ammoniak en stikstofoxiden (door o.a. verkeer en industrie) afzonderlijk te richten. Dit op dit moment niet mogelijk omdat er niet voldoende wetenschappelijke informatie is. Ook zijn er geen kritische depositiewaarden voor beide soorten. Van der Wal verwacht dat deze ook neit snel beschikbaar komen. 'Omdat er ook veel activiteiten zijn waarbij zowel stikstofoxiden als ammoniak wordt uitgestoten, zou een onderscheid de toestemmingverlening ook veel complexer maken.'

Wetswijziging

Tegelijkertijd wil de minister net als BBB en JA21 de staat van de natuur centraal stellen. In de verkenning naar een alternatief voor de KDW wordt daarom de initiatiefnota betrokken. Als er een andere methode is om de de rol van de KDW in de wet te vervangen, dan zal er binnen een jaar besluitvorming plaats kunnen vinden over een eventuele wetswijziging.

Op korte termijn zal er waarschijnlijk rondetafelgesprek plaatsvinden over de nota, waarna er nog een debat zal volgen.