Opinie: Niet lachen over lachgas-emissies in veestallen

Wat landbouw aangaat, betrof het de gewone CO2, vooral met als bron specifiek genoemd de verwarmingsketels en de overige broeikasgassen als methaan en lachgas. In het convenant is exact aangegeven hoeveel megaton CO2 en overige broeikasgassen de agrosectoren samen gereduceerd willen zien in 2020. De ambitie was om minstens 30 procent minder uitstoot te hebben dan in 1990, maar zo mogelijk een nog hoger percentage. De landbouwvisie waar de huidige minister van Landbouw aan werkt, zou ook hierin wel nieuwe stippen op de horizon kunnen bevatten.

Lachgas-testen

Het verhaal dat een luchtwasserproducent mij recentelijk opdiste, klinkt nog na in mijn oren: „Bij de testen voor de certificering van mijn innovatieve systeem moest ik een jaar lang om de twee weken de uitgaande lucht ook op lachgas (N2O) laten bemonsteren. Een kostbare geschiedenis. Wedden dat de veehouderij straks hiervoor de duimschroeven ook worden aangedraaid? Dat emissiebeperking van lachgas straks ook aan de orde komt?” Ik hoop dat mijn zegsman geen gelijk krijgt. En dat varkensstallen in de toekomst niet alleen energieneutraal moeten zijn, maar ook nog eens gassenneutraal. Dat zou een nieuwe investeringsronde inluiden.

Lachgas uit stro

Karin Groenestein, wetenschapper aan de Universiteit in Wageningen verricht onderzoek naar agrarische sector en het milieu. Zij keek - en kijkt nog steeds - naar de schadelijke stoffen die de veehouderij uitstoot, zoals ammoniak, methaan en lachgas. Ze toonde eerder bijvoorbeeld aan dat er veel lachgas (N2O) vrijkomt als je varkens veel stro geeft. Dat zou natuurlijk geen aanbeveling zijn voor de biologische varkenshouderij die stro gebruikt… Maar waar moet dat heen nu het gebruik van stro opeens ‘niet duurzaam’ blijkt te zijn? Karin Groenestein kon hierop even niet reageren.

Opwarming aarde

Het is natuurlijk alom bekend dat methaan als broeikasgas - volgens de wetenschap - de aarde 23 keer sneller opwarmt dan kooldioxide. Methaan veroorzaakt daarbij circa 20 procent van het versterkte broeikaseffect. Het broeikaseffect van lachgas is echter 296 keer zo krachtig als CO2. Dit gas veroorzaakt zo’n 7 procent van het versterkte broeikaseffect. De moeite waard dus om aan te pakken. En… het is een beetje mijn stokpaardje: wetenschappers ga eens kijken in welke mate de micro-organismen die we in stand willen houden in de bodem aan het broeikaseffect bijdragen. En kijk verder dan de gasindustrie, de boeren en de scheten van koeien en varkens.

Alsnog een broeikasgas

De varkenshouderij heeft één gelukje: als stikstof in de vorm van ammoniak (NH3) uit de mest vervluchtigt, kan het niet meer als lachgas uit de mest ontsnappen. Maar zelfs dat blijkt weer betrekkelijk, want als ammoniak op de bodem terechtkomt (depositie), kan het daar weer omgezet worden in lachgas en krijgt het zijn werking als broeikasgas alsnog.

Kunstmest en mineralen

En dan de vervanging van kunstmest door mest. Volgens de wetenschap heeft de verlaging van kunstmestgift op landbouwgronden effecten gehad op de emissie van lachgas. Lachgas komt immers vrij uit mest, vooral bij het bemesten van het land, direct of indirect. Voor mij is even de vraag wat er met het lachgas gebeurt als je mineralen gaat winnen, zoals dat binnen het project ‘De kunstmestvrije Achterhoek' de plannen zijn.

Maar voor mij staat als een paal boven water dat lachgas straks op de varkenshouderij en in de grootschalige mestverwerking een nieuw ‘dingetje’ wordt, waarmee vriend en vijand van de landbouw zich weer jarenlang bezig kan houden: over causale verbanden, normen, certificeringen, multilateraal overleg, nog meer onderzoek en plannen van aanpak en nog veel meer. Echter allemaal zonder dat de primaire sector er een cent beter van wordt. En nog erger: nog verder inteert op eigen vermogen met een gassenneutrale varkensstal.