Conceptplan landelijk gebied Gelderland kost 10 miljard

In het VLGG dat Gelderland dinsdag 2 april heeft gepresenteerd staat per regio beschreven wat daar de komende twaalf jaar nodig is. 'Het gaat daarbij om een duurzame landbouw, gezonde natuur, schoon en voldoende water en voorbereiding op verandering van ons klimaat', licht de provincie toe.

Drie deelgebieden

De plannen zijn uitgewerkt in drie deelgebieden met elk hun eigen belangrijke punten. In Achterhoek en Liemers gaat het vooral om de aanpak van droogte en in het Rivierengebied zijn de beschikbaarheid van zoetwater en waterveiligheid de grootste opgaven. In de Veluwe en Valleien zijn vermindering van stikstofuitstoot, een goed toekomstperspectief voor agrarische bedrijven en natuurherstel prioriteit. Gemeenten, waterschappen, land-, tuinbouw- en natuurorganisaties hebben de afgelopen maanden meegedacht over de uitwerking van de plannen.

Agrarisch natuurbeheer

Per gebied is uitgewerkt hoeveel ruimte er nodig is, om de verschillende doelen te halen. Door maatregelen voor bijvoorbeeld agrarisch natuurbeheer en water te combineren, kan dezelfde plek meerdere doelen dienen, zo meldt de provincie. Gedeputeerde Harold Zoet van Landbouw, Natuur en Stikstof: “We gaan bijvoorbeeld natte hooilanden langs beken aanleggen.'

Stikstofreductie

Gelderland moet de stikstofuitstoot met 7,5 kiloton verlagen, licht de provincie verder toe. Daarom moeten boeren volgens haar een menukaart krijgen met regelingen voor toekomstige ontwikkeling. Gelderland: ‘Ze kunnen hun uitstoot verminderen door nieuwe technieken te gebruiken, hun bedrijf te verbreden met andere activiteiten zoals een zorgboerderij of te extensiveren. Ook kunnen ze hun bedrijf verplaatsen naar een plek met minder stikstofgevoelige natuur in de buurt. Daarbij zal naar schatting van de provincie 30 procent van de boeren in Gelderland de komende jaren stoppen, omdat er geen opvolger is of omdat ze deelnemen aan een beëindigingsregeling.

Voedselzekerheid

Het landelijk gebied zal door alle maatregelen veranderen, constateert de provincie. ‘Dit mag niet ten koste gaan van de leefbaarheid.’ Om een beeld te krijgen van de gevolgen, liet de provincie extern onderzoek doen naar het effect van de maatregelen. Gelderland: ‘Voor boeren ligt er een flinke opgave om in te zetten op duurzaamheid. Daar is de provincie samen met de landbouwsector volop mee bezig.' Zoet: „We hebben agrariërs hard nodig voor ons landschap, de economie in het landelijk gebied en onze voedselzekerheid.” De provincie laat daarom ook onderzoeken of de voedselzekerheid op peil blijft met de VLGG-maatregelen en andere actuele ontwikkelingen in de wereld.

Duidelijkheid Rijk

In juli vorig jaar stuurde Gelderland een eerste voorzet van het VLGG-programma naar de minister en vroeg daarbij om voldoende geld en duidelijkheid voor landbouw. Inmiddels heeft de provincie naar eigen zeggen de plannen verder uitgewerkt, maar er is nog geen duidelijkheid van het Rijk. ‘De minister heeft wel een winstwaarschuwing gegeven over de benodigde 10 miljard euro.' Gelderland werkt daarom de komende tijd het ontwerpprogramma uit, met verschillende scenario's gebaseerd op de bijdrage van het Rijk. Daarna wil Gelderland de plannen voorleggen aan inwoners. „Wanneer er minder geld komt, zal de definitieve uitwerking van het VLGG er anders uit komen te zien”, waarschuwt Zoet. „Zonder voldoende geld moeten wij doelen prioriteren en mogelijk bijstellen.”

140 miljoen versnellingsgeld

Met het concept ontwerp VLGG stuurt Gelderland ook de verbeterde en aangevulde aanvraag voor de versnellingsmiddelen naar de minister. In juli 2023 diende Gelderland een maatregelenpakket van 42 miljoen euro in. Om bossen te verbeteren en de biodiversiteit op het platteland te verbeteren, bijvoorbeeld door landschapselementen als heggen en poelen aan te leggen (groenblauwe dooradering). Daarnaast wil Gelderland in zestien gebieden, waar veel moet gebeuren, gebiedsprocessen starten of verder uitvoeren.

Natuurinclusieve landbouw

Inmiddels is er meer bekend over de periode waarin het geld uitgegeven moet worden en kunnen er dit jaar meer uitvoeringsprojecten starten dan vorig jaar juli leek, meldt Gelderland. Naast de eerder aangekondigde maatregelen wil Gelderland dit jaar ook starten met verschillende waterprojecten, zoals de aanleg van stuwen. Ook wil de provincie een regeling lanceren voor natuurinclusieve landbouw. „De maatregelen voor de Kaderrichtlijnwater kunnen niet wachten, want we moeten de doelen in 2027 al gerealiseerd hebben”, legt Zoet uit. Daarom dient Gelderland nu, in de aangepaste aanvraag, voor 140 miljoen euro aan maatregelen in, bij het ministerie.

Uitgevoerde projecten

Het gaat daarbij om de tweede ronde van het ministerie van LNV, om geld te verdelen voor versnelde maatregelen van het Nationaal Programma Landelijk Gebied. Bij de vorige ronde kreeg Gelderland 240 miljoen euro. Dit geld wordt gebruikt voor allerlei natuurverbeteringsprojecten. Zo is er bij natuurgebied ‘De Bloemkampen’ 80 hectare natuur vernat, zijn er waterpoelen hersteld en er is op verschillende plekken een verbetering in het weidevogelbeheer, meldt de provincie ter besluit.